SOẠN BÀI ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ – Tóm tắt tác phẩm, sơ đồ tư duy chi tiết

Phân tích tác phẩm ông già và biển cả

(phân tích tác phẩm ông già và biển cả – Bài văn mẫu số 1)

Ơ-nít Hê-minh-êu sinh năm 1899 trong một gia đình trí thức  tại bang l-li-noi nước Mĩ. Sau khi tốt nghiệp trung học, ông đã tham gia vào cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất với tư cách là  phóng viên mặt trận ở chiến trường l-ta-li-a. Sau đó, ông sang Pháp làm báo và trong thời gian đó ông cũng bắt đầu sáng tác.

Hê-minh-êu là một nhà văn lỗi lạc và vĩ đại nhất nước Mỹ trong thế kỉ XX. Ông là người đã đề xướng ra nguyên lí sáng tác đó là coi tác phẩm nghệ thuật như một tảng băng trôi, bảy nổi ba chìm để người đọc tự khám phá ra cái phần chìm từ đó mới hiểu rõ được ý nghĩa và giá trị đích thực của tác phẩm. Hê-minh-êu đã để lại rất nhiều tác phẩm đặc sắc và nổi tiếng cho nền văn học Hoa Kỳ gồm nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, hồi ký,  thơ, ghi chép… Sau gần 10 năm sống và làm việc ở Cu-ba, năm 1952 Hê-minh-êu đã viết tác phẩm “Ông già và biển cả”. Cuốn  tiểu thuyết này  tuy chỉ có dung lượng của một tập truyện ngắn nhưng lại là tác phẩm tiêu biểu nhất và đã làm lên tên tuổi của Hê-minh-êu, bởi nó đã chứa đựng một thông điệp vô cùng quan trọng và ý nghĩa được coi là tuyên ngôn nghệ thuật của Hê-minh-êu: “Con người được sinh ra không phải để dành cho thất bại. Con người có thể bị hủy diệt nhưng không thể bị đánh bại”.

Tác phẩm lấy bối cảnh tại một làng chài yên bình gần bến cảng La-ha-ba-na. Ông lão Xan-ti-a-gô là nhân vật chính với niềm khao khát đánh bắt được một con cá lớn nhất trong đời. Một mình ông trên chiếc thuyền nhỏ bé ra khơi xa tìm kiếm vận may, ông quyết tâm lập chiến công. Trải qua nhiều ngày lênh đênh trên biển đầy hiểm nguy, cuối cùng vận may cũng đến với ông, ông đã câu được một con cá khổng lồ, ông dùng hết sức lực chiến đấu với nó, sau khi chiến thắng ông buộc nó vào cặp mạn thuyền rồi đóng vào bờ. Nhưng mùi máu tanh của con cá kiếm đã thu hút lũ cá mập đến, ông lão dùng hết sức lực cuối cùng của mình để chống chọi với chúng. Nhưng khi đuổi được lũ cá mập thì con cá kiếm ấy giờ chỉ còn lại bộ xương. Điều này khiến ông vô cùng buồn bã và trở về túp lều của mình, nhưng trong lòng ông  vẫn nuôi những ước mơ tốt đẹp.

Hình ảnh ông lão Xan-ti-a-gô đơn độc nhưng vô cùng quật cường khi chiến đấu với con cá kiếm khổng lồ, bằng ý chí, sức mạnh phi thường cùng kỹ năng nghề nghiệp điêu luyện ông đã giành được chiến thắng, qua đó Hê-minh-êu thể hiện ca ngợi những phẩm chất đáng quý của con người lao động.

Tác phẩm “Ông già và biển cả” được đánh giá là bài ca ca ngợi  vẻ đẹp con người. Đây là một tác phẩm thể hiện rất rõ nét nguyên lý tảng băng trôi trong nghệ thuật sáng tác của Hê-minh-uê nên đọc bất cứ đoạn nào chúng ta cũng thấy nó mang nhiều ý nghĩa. 

Đoạn trích trong sách giáo khoa kể về việc sau khi ông lão Xan-ti-a-gô ra khơi và câu được con cá kiếm khổng lồ, ông đã vật lộn, chiến đấu với nó gần hai ngày đêm, cho đến khi sức lực đã gần như cạn kiệt nhưng ông vẫn quyết tâm để giết bằng được nó. Cuộc chiến để nhận lấy thành quả lao động của ông lão Xan-ti-a-gô đầy vất vả và khó nhọc.

Hê-minh-uê phác họa hình ảnh con cá kiếm như một “nhân vật đặc biệt” với những gia đoạn cảm xúc khác nhau. Ở đầu đoạn trích, nhà văn chưa cho con cá xuất hiện một cách tổng thể ngay mà chỉ tạo ấn tượng bằng những vòng lượn tròn rất lớn. Đó chính là dụng ý của nhà văn, muốn để cho ông lão cảm nhận gián tiếp về con cá qua những vòng lượn của nó. Từ lúc bị mắc câu, con cá kiếm không hề nổi lên trên mặt nước mà chỉ kéo sợi dây câu bơi ra xa.

Đến đêm thứ hai, con cá lại bắt đâu lượn vòng khi đã kéo chiếc thuyền của ông lão đi khắp các hướng. Những vòng lượn ấy thể hiện mức độ căng thẳng trong từng thời điểm của cuộc chiến đấu giữa ông lão và con cá kiếm. Lúc đầu khi con cá còn khỏe nó lượn đã những vòng tròn rất lớn. Hai giờ sau khi đã thấm mệt, các vòng tròn như nhỏ lại. Sau khi quật mạnh sợi dây câu vài lần, lúc này con cá đã dần đuối sức, nó không quật vào dây đáy nữa mà bắt đầu lại lượn vòng một cách chầm chậm. Ban đầu, ông lão phán đoán về độ lớn, tầm vóc của con cá nhờ vào cảm giác từ đôi tay đang níu giữ sợi dây. Vào những vòng lượn tiếp theo, con cá mới bắt đầu xuất hiện và nhô mình lên mặt nước và đây là lần đầu tiên ông lão thấy con cá.

Cùng với những vòng lượn để cố gắng thoát khỏi cái lưỡi câu của con cá kiếm là hành động ông lão dùng hết sức lực níu sợi dây câu để kéo con cá vào gần thuyền. Con cá cứ lượn vòng là ông lão lại phải gắng sức, đến nỗi mà ông cảm thấy choáng váng,và ông vẫn luôn tự nhủ rằng: “Mình phải dốc sức ra mà níu”, “ Mày phải giữ đầu óc tỉnh táo”. Những chi tiết này lặp lại nhiều lần cho tới khi ông lão phóng ngọn lao vào trúng tim con cá.

Qua đó cho thấy sức mạnh và sự khôn ngoan của con cá kiếm và thể hiện sự quyết liệt, gay cấn của cuộc chiến không cân sức giữa ông lão Xan-ti-a-gô với con cá kiếm. Tốc độ vòng lượn của con cá thay đổi liên tục điều đó chứng tỏ nó vô cùng khôn ngoan, dũng cảm và rất kiên cường để chống đỡ không kém gì đối thủ. Con cá đang cố gắng thoát khỏi sự níu kéo quyết liệt của ông lão ngư phủ. Cả hai bên tuy đã kiệt sức nhưng không ai chịu thua và đều cố giành phần thắng về mình.

Xan-ti-a-gô cũng phải là kẻ vừa, ông là một ông lão rất lành nghề bởi chỉ cần nhìn  bằng mắt và cảm giác đau đớn nơi bàn tay khi níu dây câu, ông đã ước lượng, phán đoán được độ lớn, tầm vóc của con cá qua kích thước của những vòng lượn. Xan-ti-a-gô cũng vô cùng khéo léo trong việc điểu khiển sợi dây câu, vì ông hiểu rõ tập tính của loài cá, nếu để sợi dây chùng quá thì không thể kéo con cá lại gần thuyền nhưng nếu kéo căng dây quá sẽ khiến con cá bị đau mà nhảy vọt lên làm tụt lưỡi câu.

Diễn biến của hành trình chinh phục con cá kiếm khổng lồ của ông lão Xan-ti-a-gô được tác giả tái hiện lại vô cùng chân thực, rõ nét và nó hiện lên như một trận chiến đấu thực sự. Suốt hai giờ đồng hồ, ông  đã mệt nhoài, người ướt đẫm mồ hôi, sức lực cũng sắp cạn kiệt vì cứ phải ra sức kéo sợi dây để cho con cá không quay vòng “Ông lão thấy hoa mắt suốt cả tiếng đồng hồ, mồ hôi xát muối vào mắt lão và xát muối lên vết cắt phía trên mắt và trán”. Ông vẫn tự nhủ rằng: “Chúa sẽ giúp ta chịu đựng. Ta sẽ đọc một trăm lần kinh Lạy Cha và một trăm lần kinh Mừng Đức Mẹ. Nhưng lúc này thì ta chưa thể đọc”.

Cuối cùng khi đã đuối sức, con cá không còn quật dây nữa, nó bắt đầu lại lượn vòng chầm chậm.  Lúc này ông lão mới được nhìn thấy trực tiếp con cá, đã vô cùng bất ngờ về kích thước của nó mà thốt lên rằng: “Không. Nó không thể lớn như thế được”.  Khi nó trồi lên mặt nước ông thấy “Cái đuôi lớn hơn cả chiếc lưỡi hái lớn, màu tím hồng dựng trên mặt đại dương xanh thẫm”. “Nó lại lặn xuống và khi con cá hãy còn mấp mé mặt nước, ông lão có thể nhìn thấy thân hình đồ sộ và những sọc tỉa trên mình nó. Cánh vi trên lưng xếp lại, còn bộ vây to sụ bên sườn xòe rộng”.

Ông cố gắng bình tĩnh lại tìm mọi cách kéo con cá lại gần thuyền và tự động viên mình: “Hãy bình, tĩnh và giữ sức, lão già ạ”. “Kéo đi, tay ơi... Hãy đứng vững, đôi chân kia. Tỉnh táo vì tao, đầu à. Hãy tỉnh táo vì tao”. Nhưng lúc đó ông lão cũng sức cùng lực kiệt: “Miệng lão khô khốc không thể nói nổi, hoặc nếu có thì cũng bằng giọng thì thào, yếu ớt”.

Rồi cuối cùng cơ hội cũng đến, ông dùng hết sức lực cuối cùng còn sót lại để phóng mũi lao vào con cá, động tác nhanh gọn, dứt khoát mũi lao đâm thẳng vào tim con cá “phóng xuống sườn con cá ngay sau cái vây ngực đồ sộ, vươn cao trong không trung ngang ngực ông lão”. Con cá cũng ngoan cùng không kém, trước khi chết nó vẫn còn “phóng vút lên khỏi mặt nước phô hết tầm vóc khổng lồ, vẻ đẹp và sức lực. Nó dường như treo lơ lửng trong không trung phía trên ông lão và chiếc thuyền. Thoáng chốc nó rơi sầm xuống làm nước bắn tung trùm lên cả ông lão lẫn con thuyền.”  Cuối cùng ông đã dành chiến thắng, ông đã chinh phục được con cá kiếm khổng lồ ấy. Ông buộc nó vào mạn thuyền rồi lôi nó vào bờ bởi cái thuyền bé nhỏ của ông không thể chịu được sức nặng của nó. Tưởng chừng sẽ thuận lợi đưa thành quả của mình vào bờ, nhưng không, mùi máu tanh của con cá kiếm đã thu hút lũ cá mập. Chúng đến tấn công và xỉa thịt con cá kiếm kia, cuối cùng khi vào bờ nó chỉ còn lại bộ xương. Nhưng điều đó không quá đáng buồn, bởi điều quan trọng là ông lão đã có thể chiến thắng bản thân, chiến thắng trong trận đấu không hề cân sức để chinh phục được con vật to lớn kia. Qua đó cũng thấy được ông là một người kiên trì, bất khuất và dũng cảm vô cùng, đó cũng chính là nét đẹp của người dân lao động.

Tác phẩm “Số phận con người” là một tác phẩm vô cùng đặc sắc và tiêu biểu cho nguyên lý sáng tác “tảng bảng trôi” của Hê-minh-uê. Trong đó, phần nổi của tảng bang chính là con cá kiếm và trận chiến giữa ông lão và nó. Phần chìm chính là sức mạnh, trí tuệ của con người lao động qua hình tượng ông lão và sức mạnh, vẻ đẹp của thiên nhiên qua hình tượng con cá kiếm. Đồng thời hình ảnh ông lão đi câu và thu được thành quả là con cá kiếm cũng giống như người nghệ sĩ đi tìm kiếm, sáng tạo và thu được kết quả như mong muốn trong nghệ thuật.

Bằng cách sử dụng hai hình tượng đó là con cá kiếm và ông lão Xan-ti-a-gô Nhà văn Hê-minh-uê đã đem lại nhiều ấn tượng sâu sắc cho người đọc.  qua đó ông cũng đưa đến cho mọi người một chân lý “con người có thể bị hủy diệt nhưng không được khuất phục trước khó khăn”.

Ông già và biển cả lớp 12

(review ông già và biển cả bài văn phân tích hay – mẫu số 2)

Nhắc đến nguyên lý tảng băng trôi trong sáng tác nghệ thuật chúng ta sẽ nhớ ngay đến nhà văn tài ba Hê minh uê. Ông là một nhà văn lỗi lạc và vĩ đại nhất nước Mỹ trong thế kỉ XX. Ông để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ cho nền văn học Hoa Kỳ với nhiều tiểu thuyết hay có giá trị về cuộc sống trong đó phải kể đến “Ông già và biển cả”. Đây là tiểu thuyết nổi tiếng đã làm lên tên tuổi của ông và nó cũng thể hiện rất rõ nguyên lý tảng băng trôi của ông.

Hê minh uê là người đã khai sinh ra nguyên lí tảng băng trôi trong sáng tác nghệ thuật, đây là lối viết kiệm lời nhưng lại rất giàu ý nghĩa. Một tác phẩm được viết theo nguyên lí này sẽ đòi hỏi người đọc phải suy nghĩ, chiêm nghiệm mới có thể thấy hết được cái hay và ý nghĩa ẩn chứa của nó. Nhà văn xây dựng những hình tượng có rất nhiều sức gợi và sử dụng những câu văn để trống để mọi người tự suy nghĩ, tìm hiểu, đánh giá và tự rút ra phần ẩn ý của tác phẩm.

Ông già Xan-ti-a-go là nhân vật chính của tác phẩm. Ông là một người đánh cá lão luyện tại bến cảng La-ha-ba-na. Nhưng trong suốt 84 ngày liền lão đã không câu được một con cá nào dù to hay nhỏ. Người ta nói rằng có lẽ ông đang gặp vận xui, chính vì thế mà bố mẹ của cậu bé Ma-nô-lin cũng cấm không cho cậu đi câu chung với lão nữa. Nhưng với ý chí quyết tâm không chịu khuất phục của mình xantiago đã quyết định một mình ra khơi xa để tìm vận may của mình. Câu chuyện được bắt đầu và những hình tượng ý nghĩa cũng được nhà văn Hê-minh-uê thể hiện từ đây.

Sau mấy ngày trời ông lão lênh đênh trên biển đầy hiểm nguy thì dường như vận may của ông đã đến, một con cá đã cắn câu. Đó là một con cá kiếm vô cùng to lớn, ông lão vui mừng khôn xiết, nhưng vì concá quá to nên ông không thể đem nó lên chiếc thuyền bé nhỏ của mình được mà quyết định kéo nó vào bờ. Con cá hiện lên với những hình ảnh vô cùng ấn tượng. Nó là một con cá rất lớn được thể hiện qua hình ảnh “bóng đen vượt dài qua dưới con thuyền, đến mức lão không thể tin nổi độ dài của nó”, “Cái đuôi lớn hơn cả chiếc lưỡi hái lớn, màu tím hồng dựng trên mặt đại dương xanh thẫm”, “cái đuôi đồ sộ”, “bộ vây to sụ bên sườn xòe rộng”… Hê-minh-uê đã sử dụng những từ ngắn gọn nhất để phác họa hình ảnh của con cá kiếm khổng lồ ấy. Một con cá vô cùng to lớn ước chừng nó phải hơn nửa tấn. Một ông già cô độc, ra khơi với chiếc thuyền nhỏ bé và quyết tâm bắt được con cá lớn xứng với tài nghệ của mình, nhưng khi con cá ấy cắn câu thì một thử thách khác đặt ra đó là với sức lực của ông thì liệu có thể chinh phục được con cá đó hay không?

Và rồi cuộc chiến đấu giữa ông lão với con cá kiếm khổng lồ bắt đầu, đó là một cuộc chiến không cân sức.

Con cá kiếm này vô cùng khôn ngoan, khi bị mắc câu nó lượn vòng hòng thoát khỏi lưỡi câu, sau đó nó lượn vòng chậm rãi bên thuyền rồi đột ngột tấn công ông lão. Khi đã thấm mệt nó lượn vòng chầm chậm khiến ông lão hoa mắt chóng mặt rồi lại dần bơi ra xa. Những vòng lượn ấy của nó thể hiện sự cố gắng thoát khỏi sự vây bắt của ông lão. Khi đuối sức, bị ông lão phóng lao trúng tim, nó đã dùng hết sức lực cuối cùng “phóng vút lên khỏi mặt nước phô hết tầm vóc khổng lồ, vẻ đẹp và sức lực. Nó dường như treo lơ lửng trong không trung phía trên ông lão và chiếc thuyền. Thoáng chốc nó rơi sầm xuống làm nước bắn tung trùm lên cả ông lão lẫn con thuyền.”

Hình ảnh con cá kiếm là hình tượng văn học mang tính người, nó Biểu tượng cho những khó khăn, thử thách trong cuộc sống mà con người  sẽ gặp và phải vượt qua. Không những thế, nó còn là biểu tượng cho sức mạnh và vẻ đẹp của thiên nhiên hùng vĩ. Đồng thời nó cũng là cái đẹp của sự sáng tạo nghệ thuật của người nghệ sĩ.

Còn đối với ông lão, ông hết sức bất ngờ khi biết được kích cỡ của con cá “Không! Nó không thể lớn như thế được”. Ông vui mừng nhưng cũng phần nào lo lắng không biết sẽ phải chiến đấu với con cá như thế nào vì đây là một cuộc chiến không cân sức, nó quá to và khỏe. Nhưng rồi với ý chí quyết tâm không chịu khuất phục của ông, bằng mọi cách ông sẽ bắt con cá đó về. Qua hình ảnh ông lão chiến đấu với con cá khổng lồ  ấy đã chứng tỏ ông là một lão đánh cá lành nghề. Bởi chỉ qua độ nghiêng, độ chếch và sự căng chùng của sợi dây câu ông cũng có thể biết con cá đang bơi như thế nào, trong tình trạng ra sao Đặc biệt là hành động phóng lao trúng vào tim con cá được thực hiện một cách nhanh chóng và dứt khoát. Cuộc chiến không tuy cân sức là thế nhưng với ý chí và sự kiên cường của ông lão, cuối cùng ông đã chiến thắng và thu phục được nó.

Sau những ngày tháng kiên trì đầy mệt mỏi, ông cũng đã thu được thành quả hơn cả mong muốn. Với ông lão đó không chỉ đơn giản là bắt được con cá lớn mà đó còn là sự chứng minh tài nghệ của mình đồng thời cũng nói lên khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người. Qua đó, nhà văn thể hiện sự tin tưởng vào sức mạnh của con người và khẳn định sức mạnh, vẻ đẹp của con người là vô hạn.

Thế nhưng mọi chuyện chưa dừng lại ở đó, mùi máu tanh của con cá kiếm đã thu hút đàn cá mập, nó tấn công và rỉa thịt con các kiếm chỉ còn lại bộ xương. Điều đó thật thương tâm với ông lão khi ông đã chiến đấu khổ cực như thế mới thu được thành quả mà giờ đây lại thành ra như thế. Nhưng điều đó không phải là điều quan trọng nhất, mà cái quan trọng là ông lão đã chiến thắng con cá kiếm, chiến thắng trong trận đấu không cân sức đó. Vẻ đẹp kiên trì, bất khuất của người lao động, đó mới chính là những điều nhà văn muốn gửi gắm.

Qua đây ta cũng thấy được “tảng băng trôi”của tác phẩm. Phần nổi chính là hành trình chinh phục con cá kiếm đầy gian lao của ông lão Xan-ti-a-go. Còn phần chìm đó chính là qua hình tượng ông lão cho thấy sức mạnh và trí tuệ của con người lao động và hình ảnh con cá kiếm là biểu tượng cho sức mạnh, vẻ đẹp của thiên nhiên hung vĩ. Hành trình đi tìm vận may của ông lão chính là hành trình đi tìm kiếm cái đẹp, sự sáng tạo trong nghệ thuật của người nghệ sĩ. Hình ảnh ông lão thu phục được con cá lớn cũng giống như người nghệ sĩ có được thành quả mong muốn sau qua trình lao động, tìm kiếm, sáng tạo trong nghê thuật.

Qua tác phẩm “Ông già và biển cả”  nhà văn Hê-minh-uê muốn gửi đến người đọc một thông điệp quan trọng đó là: Trong cuộc đấu tranh vật lộn dù là để mưu sinh hay để lập chiến công, con người ta có thể chấp nhận cái chết, nhưng không bao giờ chịu khuất phục. Câu chuyện về ông lão đánh cá Xan-ti-a-go già nua, đơn độc nhưng lại vô cùng dũng cảm, kiên cường như lời cổ vũ kêu gọi con người hãy đứng lên đấu tranh vì hạnh phúc của nhân loại.

Soạn bài ông già và biển cả lớp 12

(văn 12 ông già và biển cả – bài văn mẫu số 3)

Hê-minh-uê (1899 – 1961) là một nhà văn lỗi lạc, ông được sinh ra trong một gia đình trí thức. Ông là người đã khai sinh ra nguyên lý tảng bang trôi và các sáng tác của ông hầu hết dựa trên nguyên lí đó, nghĩa là ba phần nổi, bảy phần chìm, chính vì vậy mà các tác phẩm của ông rất giàu ý nghĩa biểu tượng. “Ông già và biển cả” là tác phẩm tiêu biểu thể hiện chính xác và đầy đủ nhất về nguyên lý tảng băng trôi của ông. Ngay từ khi ra đời tác phẩm đã gây lên tiếng vang lớn trong giới văn nghệ sĩ và nó cũng là tác phẩm làm lên tên tuổi của ông. Đoạn trích trong sách giáo khoa được trích ở phần cuối của tác phẩm.

Nổi bật lên trong tác phẩm là hai hình tượng con cá kiếm và ông già đánh cá. Mỗi một hình tượng lại mang những nét đẹp riêng, vừa bổ sung, vừa kết hợp để làm nổi bật vẻ đẹp của đối phương. Con cá kiếm được tác giả phác họa lên với hình tượng vô cùng to lớn và đẹp. Nhà văn đã dùng hàng loạt những câu văn miêu tả  để nói về vẻ đẹp của nó: “Một cái bóng đen vượt dài qua dưới con thuyền”, “Cái đuôi lớn hơn cả một chiếc lưỡi hái lớn màu tím hồng dựng trên đại dương xanh thẳm”, “…thấy thân hình đồ sộ và những sọc màu tía trên mình nó. Cánh vi trên lưng xếp lại, còn bộ vây to sụ bên sườn xoè rộng…”. Chỉ với từng ấy câu văn hết sức ngắn gọn thế thôi, nhưng Hê-minh-uê đã cho người đọc thấy được vẻ đẹp của con cá kiếm cũng như những sức mạnh khủng khiếp ẩn chứa đằng sau cái vẻ đẹp kì vĩ, to lớn ấy.

Dù đã bị thương sau khi bị mắc vào lưỡi câu của ông lão đánh cá, nhưng dường như vết thương nhỏ đó không hề hấn gì với bề ngoài khổng lồ của nó, nó vẫn liên tục có những vòng lượn lớn. Nó vô cùng khôn ngoan khi dùng những vòng lượn ấy khiến cho ông lão choáng váng.  Đây quả thực là một trận đấu không hề cân sức, đương nhiên con có sẽ có sức mạnh hơn.

Hình ảnh con cá kiếm biểu trưng cho vẻ đẹp của thiên nhiên, to lớn hùng vĩ. Nhưng không dừng lại ở việc khắc họa hình tượng bên ngoài của con cá kiếm, tác giả còn muốn lồng ghép một vẻ đẹp khác của nó đó chính là vẻ đẹp của sức mạnh, sự dũng mãnh, kiêu hùng và bất khuất. Khi bị ông lão đánh cá phóng mũi lao vào trúng tim, cái chết đang cận kề nhưng nó vẫn “phóng vút lên khỏi mặt nước phô hết tầm vóc khổng lồ, vẻ đẹp và sức lực”. Nó chết, nhưng cũng chết trong oai hùng, mạnh mẽ, mang vẻ kiêu ngạo và đầy khí phách.

Tác giả miêu tả sức mạnh, vẻ đẹp của con cá kiếm không chỉ đơn thuần nói lên vẻ đẹp của nó mà còn làm tôn vinh hình tượng ông lão đánh cá. Tôn vinh con cá cũng là tôn vinh chiến thắng đầy vinh quang của ông lão và từ đó nâng cao tầm vóc của con người.

Hê-minh-uê đã xây dựng tác phẩm đúng theo nguyên lý tảng băng trôi, qua hình tượng con cá kiếm, nhà văn đã gửi gắm vào đó những ý nghĩa biểu tượng khác nhau. Trước hết, con cá kiếm là biểu tượng cho vẻ đẹp và sức mạnh của thiên nhiên rộng lớn và kỳ vĩ. Bên cạnh đó, con cá kiếm cũng là biểu tượng cho những khó khăn, thử thách, chông gai trong cuộc sống mà con người sẽ gặp và cần phải vượt qua. Còn dưới góc nhìn nghệ thuật, con cá ấy lại chính là biểu tượng của những mơ ước và sáng tạo mà những người nghệ sĩ đang kiếm tìm.

Hình tượng của ông lão đánh cá cũng ẩn chứa rất nhiều ý nghĩa khác nhau. Con cá kiếm và ông lão là hai hình tượng hoàn toàn đối lập nhau. Một bên là con cá kiếm to lớn khổng lồ, đầy sức mạnh. Một bên ông lão đánh cá đơn độc, tuổi cao sức yếu lại còn bị đói khát, mệt mỏi do đã lênh đênh mấy ngày trên biển. Thể lực của ông đã gần như bị suy kiệt nghiêm trọng. Tác giả đặt ông lão ông trong một cuộc chiến không hề cân sức như vậy nhằm tôn vinh, ngợi ca những phẩm chất tốt đẹp làm lên chiến thắng vinh quang của ông lão. Qua đó, những phẩm chất, vẻ đẹp của ông lão được bộc lộ rõ nét nhất. Đầu tiên phải nói đến ông là một người đánh cá vô cùng lành nghề và đầy kinh nghiệm, bởi chỉ cần thông qua độ nghiêng, độ chếch và sự căng chùng của sợi dây cũng có thể biết được con cá đang bơi như thế nào và trong tình trạng ra sao.

Nếu không phải là một người thạo nghề và tinh vi chắc chắn không thể có những phán đoán chính xác đến như vậy. Đặc biệt ông có cách điều khiển dây câu khéo léo, biết khi nào nên kéo khi nào nới để con cá dần trở lên kiệt sức mà không bị đau đớn đến phát cuồng lên, bởi ông đã quá hiểu tập tính của loài cá. Cuối cùng cơ hội cũng đến, ông đã lựa chọn thời điểm để đưa ra đòn đánh quyết định, ông phóng lao trúng vào tim con cá một cách điêu luyện, ra tay nhanh chóng và đầy dứt khoát để chấm dứt cuộc chiến không cân sức này.

Để chinh phục được con cá khổng lồ này, không chỉ cần có sức mạnh, sự điêu luyện, thành thạo mà còn cần có cả niềm tin vào khả năng của chính mình. Trong quá trình chiến đấu ông luôn tự nhắn nhủ những lời động viên, khích lệ bản thân, tin tưởng mình sẽ chiến thắng: “tao sẽ tóm được mày”, “Mày luôn khoẻ”, … Và hơn hết ông là người có ý chí và nghị lực phi thường. Ông đã kiệt sức đến nỗi nhiều lúc ông tưởng rằng mình sẽ gục ngã và đổ sụp xuống bất cứ lúc nào, “Ông lão cảm thấy choáng váng, đau đớn và lão không thể nhìn rõ” nhưng ông vẫn luôn tự nhủ: “Kéo đi, tay ơi, lão thầm giục. Hãy đứng vững, đôi chân kia. Tỉnh táo vì tao, đầu à. Hãy tỉnh táo vì tao”, “Đầu ơi, hãy tỉnh táo”. Chính sức mạnh tinh thần ấy đã nâng đỡ, tiếp thêm sức mạnh cho ông lão đánh cá gượng dậy và tiếp tục chiến đấu. Cuối cùng ông đã giành chiến thắng đầy oai hùng. Qua chiến thắng đó tác giả muốn gửi gắm tới mọi người một bài học ý nghĩa đó là phải luôn tin tưởng vào bản thân, không ngừng nỗ lực phấn đấu vươn lên để đạt được mục tiêu. Đồng thời nó còn thể hiện sự ngợi ca về vẻ đẹp và sức mạnh của con người.

Với những câu văn mang tính miêu tả chân thực, Hê-minh-uê đã viết lên tác phẩm “Ông già và biển cả” có tính biểu tượng cao và ẩn chứa nhiều thông điệp ý nghĩa. Câu chuyện về ông lão chinh phục con cá kiếm không đơn thuần chỉ là câu chuyện nói về sự mưu sinh mà nó còn là biểu tượng cho khát vọng chinh phục thiên nhiên của con người.