SOẠN BÀI NHỮNG ĐỨA CON TRONG GIA ĐÌNH (NGUYỄN THI)

Soạn bài những đứa con trong gia đình

(Bài văn phân tích số 1)

Nguyễn Thi  là một nhà văn tài hoa, ông sáng tác trên nhiều thể loại từ thơ, truyện ngắn, đến tiểu thuyết… Ông được mọi người gọi với cái tên rất thân thương là “nhà văn của người dân Nam Bộ” bởi ngòi bút của ông tập trung viết về những người dân Nam Bộ có tình yêu nước mãnh liệt cùng tinh thần chiến đấu quật cường. Tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” là kết tinh cho phong cách nghệ thuật sáng tác của ông. Tác phẩm được hoàn thành vào giai đoạn cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân ta đang rất căng thẳng, ác liệt..

Tóm tắt nội dung tác phẩm như sau: Việt là nhân vật chính, nhân vật trung tâm của truyện. Anh là một chiến sĩ giải phóng quân, một người lính cụ Hồ. Ông nội và bố của Việt đều bị giặc giết hại, còn lại một mình mẹ nuôi nấng ba chị em, nhưng rồi cũng chết vì bom đạn. Gia đình chỉ còn lại chị Chiến, Việt, thằng Út em, một người chị nuôi đi lấy chồng xa và chú Năm – người thân lớn tuổi duy nhất trong gia đình. Những truyền thống tốt đẹp, những sự kiện lớn nhỏ đều được chú Năm ghi vào trong cuốn sổ gia đình. Chiến và Việt hăng hái đăng ký đi bộ đội giết giặc. Trong một lần đi chiến đấu, Việt đã bắn hạ được một chiếc xe bọc thép của quân địch nhưng anh lại bị lạc đồng đội và bị thương rất nặng khiến anh ngất đi tỉnh lại nhiều lần. Mỗi lần tỉnh lại, anh lại nhớ lại kỷ niệm trong quá khứ, những kỷ niệm về má, về chị Chiến, về chú Năm , về các an hem trong quân ngũ…Sau đó anh Tánh và đồng đội đã tìm được Việt, rồi đưa về điều trị tại bệnh viện và sức khoẻ cũng Việt dần hồi phục. Tác phẩm được kể dựa theo dòng hồi ức của Việt trong những lần mà anh ngất đi tỉnh lại ấy.

          Đặc sắc của truyện và sự tài hoa của Nguyễn Thi chính là đã dựng lên được hình tượng những con người trong một gia đình nông dân vùng Nam Bộ có truyền thống yêu nước mãnh liệt, lòng căm thù giặc sâu sắc, luôn thuỷ chung son sắt với Đảng và cách mạng. Ở những con người này đều có những nét chung, họ là những con người gan góc, đầy lòng dũng cảm, luôn mang trong mình khao khát được chiến đấu giết giặc. Họ cũng là người giàu tình nghĩa, yêu thương gia đình, và luôn một lòng trung thành với cách mạng. Tài năng của Nguyễn Thi được thể hiện qua việc xây dựng hình tượng mỗi con người, mỗi nhân vật  trong cái dòng sông truyền thống của gia đình ấy, “mỗi người một khúc”, mỗi người có một nét tính cách riêng, không ai giống ai.

          Nếu nói truyền thống gia đình là một dòng sông thì trong cái dòng sông truyền thống này, chú Năm chính là khúc thượng nguồn, là nơi kết tinh, hội tụ tất cả những truyền thống của gia đình. Chú thường hay kể lại sự tích của gia đình. Chú là tác giả của cuốn sổ gia đình ghi chép những tội ác của giặc gây ra và chiến công của các thành viên trong gia đình đã đạt được một cách tỉ mỉ, chi tiết. Chú Năm là một người lao động chất phác, hiền lành mà giàu tình cảm. Chú mang tâm hồn của một người nghệ sĩ  bay bổng, dạt dào cảm xúc khi cất lên tiếng hò. Những lúc đó, chú như đặt hết tâm tư tình cảm, đặt cả trái tim mình vào trong những câu hò, tiếng hát.

          Cùng với chú Năm, má Việt cũng là một người tạo lên khúc thượng nguồn, là  hiện thân của truyền thống. Má Việt là một hình tượng của người phụ nữ Nam Bộ. Rất gan góc, dũng cảm và căm thù giặc sâu sắc. Bà hết mực thương yêu chồng con, thương yêu gia đình, đảm đang, tháo vát. Cuộc đời bà lam lũ, vất vả, chồng chất những đau thương mất mát, nhưng bà vẫn cố gắng cắn răng nén chặt nỗi đau thương ấy để nuôi dạy các con, đánh giặc. Bà là người mạnh mẽ khi một tay bồng con, một tay thì cắp rổ đi theo thằng giặc để đòi đầu chồng mình; hiên ngang đối đáp kẻ thù mà không hề nao núng “hai bàn tay to bản” vẫn “phủ lên đầu đàn con đang nép đước chân”; mỗi lần bọn lính bắn doạ bà chẳng chút sợ hãi mà “mắt má lại sắc ánh lên nhìn lại bọn lính, đôi mắt của người đã từng vượt sông, vượt biển”… Đó là hình ảnh thể hiện sự gan góc, dũng cảm của bà, nó mang ý nghĩa biểu tượng về người phụ nữ Việt Nam ta, dù cuộc sống có lam lũ vất vả, chồng chất những  đau thương nhưng lại rất đỗi kiên cường, cao cả. Má Việt đã ngã xuống, đã hy sinh trong một cuộc đấu tranh, nhưng trái cà-nông lép mà má nhặt đem về vẫn còn nóng hổi. Người mẹ ấy có thế chết ở phần xác nhưng linh hồn thì bất tử, sống mãi trong lòng những đứa con. Chính vì thế, không phải ngẫu nhiên mà tác giả tái hiện lại cảnh cái đêm trước khi xa nhà đi chiến đấu, những đứa con cảm người mẹ đã hiện về. Đó chính là nét đặc sắc trong việc miêu tả hình tượng má Việt của Nguyễn Thi.

          Chiến cũng mang những nét rất giống mẹ: chị là người gan góc, đảm đang tháo vát. Nguyễn Thi đã cố ý tô đậm những nét kế thừa từ người mẹ của nhân vật Chiến. Chiến là một người có tính cách đa dạng: tính khí còn rất trẻ con của một cô gái mới lớn nhưng là người chị biết nhường em, đảm đang, tháo vát, biết lo toan, sắp xếp mọi việc rất chu đáo. Tuy nhiên so với mẹ, Chiến vẫn có những điểm khác, Chiến trẻ trung hơn, thích làm duyên làm dáng. Và hơn thế Chiến còn được trực tiếp cầm súng đi đánh giặc để trả thù nước trả thù nhà, thực hiện lời thề như dao chém đá của mình: “Đã làm thân con gái ra đi thì tao chỉ có một câu: Nếu giặc còn thì tao mất,…”

          Việt nhân vật trung tâm của tác phẩm. Tác giả đã phác họa nhân vật Việt rất cụ thể và sinh động, vừa mang những nét ngây thơ, hiếu động của cậu con trai mới lớn, vừa là một chiến sĩ gan góc, đầy dũng cảm và kiên cường. Nét ngây thơ, trẻ con, hiếu động của Việt được thể hiện qua việc việc câu rất hay tranh giành phần hơn với chị Chiến, thích đi câu cá, bắn chim, thậm chí đến khi đi bộ đội cậu cũng đem theo cả cái súng cao su ở trong túi. Mọi công việc ở trong nhà, Việt đều phó thác hết cho chị. Đêm trước ngày lên đường đi tong quân, chị Chiến lo toan thu xếp mọi việc trong nhà chu đáo từ thằng Út em, nhà cửa, ruộng nương đến cả việc gửi bàn thờ má bên nhà chú Năm, bàn bạc với em một cách nghiêm túc còn Việt thì lại vô tư hồn nhiên “lăn kềnh ra ván cười khì khì”, vừa nghe chị sắp xếp vừa chụp một con đom đóm bay trước mặt úp trong lòng tay, rồi ngủ quên luôn lúc nào không hay. Việt là người rất thương chị, nhưng cách cậu thương chị cũng rất trẻ con, khi các anh trong đội đùa tếu buông lời tán tỉnh chị Chiến thì Việt “giấu chị như giấu của riêng” vì cậu sợ mất chị. Việt bị thương trong một trận chiến đấu bị lạc đồng đội và nằm lại ở chiến trường, đến khi cậu được đồng đội tìm thấy  thì cậu “khóc đó rồi cười đó”,…cũng giống hệt như thằng Út em ở nhà.

          Tuy vẫn còn mang vẻ vẻ hồn nhiên, vô tư của một cậu bé mới lớn nhưng Việt cũng thật đường hoàng, chững chạc và dũng cảm, kiên cường khi chiến đấu. Chảy trong người Việt là dòng máu gia truyền của những con người anh dũng, bất khuất, gan góc, không bao giờ biết sợ, không bao giờ chịu khuất phục trước sự bạo tàn. Cho nên, khi còn bé tí mà Việt đã cả gan xông thẳng vào đá thằng giặc đã giết hại cha của mình. Việt đã nằng nặc đòi chị Chiến cho đi tòng quân đánh giặc để trả thù cho ba má. Khi xông trận, Việt đã chiến đấu một cách anh dũng, cậu đã tiêu diệt được cả một xe bọc thép của địch. Và đến khi bị trọng thương, bị lạc đồng đội một mình nằm giữa chiến trường, hai mắt cậu như không còn nhìn thấy gì, toàn thân cậu đau điếng và rỉ máu, người thì khô khốc đi vì đói khát, Việt vẫn luôn ở trong tư thế sẵn sàng tiêu diệt giặc: “Tao sẽ chờ mày. Mày có bắn tao thì tao cũng bắn được mày”.

          Chắc chắn khi đọc tác phẩm này không ai có thể quên đoạn văn tả cảnh hai chị em Chiến, Việt khiêng bàn thờ của ba má sang gửi nhà chú Năm: “Chị Chiến ra đứng giữa sân…Việt mời thấy lòng mình rõ như thế. Còn mối thù thằng Mĩ thì có thể rờ thấy được, vì nó đang đè nặng ở trên vai”. Dường như trong cái không khí thiêng liêng ấy nó làm cho con người ta cảm thấy mình thành một người khác, chững chạc, trưởng thành và khôn lớn hơn. Một người trẻ con hồn nhiên, vô tư như Việt, vào giờ khắc này cậu mới thấy “thương chị lạ”, mới nhận thấy rõ lòng mình và cũng cảm thấy rất rõ mối thù, mối căm hận thằng Mĩ như có hình, có khối, có trọng lượng đang đè nặng ở trên đôi vai này. Hình ảnh đó như là một chi tiết nghệ thuật cô đọng, dồn nén và chất chứa biết bao ý nghĩa sâu sắc, nó vừa là hành động cụ thể, vừa mang yếu tố tâm linh, vừa nặng trĩu nỗi căm thù lại vừa chan chứa yêu thương. Một nét đặc sắc nữa trong nghệ thuật xây dựng tâm lý nhân vật của Nguyễn Thi.

          Nguyễn Thi có lòng yêu thương quê hương, đất nước tha thiết và lòng căm thù mãnh liệt. Điều đó như đã khiến cho những trang viết của ông thật giàu có về hình tượng và mang đến cho chúng ta những rung động sâu sắc. Yêu thương và nỗi căm thù, đó là hai nguồn sức mạnh to lớn tạo lên tính cách đặc biệt ngoan cường trong nhân vật của Nguyễn Thi. Sự thấu hiểu tâm lí con người, khả năng luồn lách vào nơi sâu thẳm nhất để quan sát, phát hiện và phân tích một cách chi tiết, tỉ mỉ những cảm nhận của nhân vật, đồng thời thông qua đó để dẫn dắt câu chuyện một cách linh hoạt. “Những đứa con trong gia đình” là một tác phẩm xuất sắc của Nguyền Thi về phương diện này.

Soạn văn những đứa con trong gia đình

(Bài văn mẫu phân tích số 2)

Nguyễn Thi là một trong những nhà văn hàng đầu Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước, đặc biệt trong thể loại truyện ngắn. Mọi người đã gọi ông với cái tên rất gần gũi đó là “Nhà văn của người dân Nam Bộ”. Ông đã góp phần tạo lên sự đa dạng trong kho tàng văn học Việt Nam với rất nhiều tác phẩm hay, ý nghĩa. Trong đó “Những đứa con trong gia đình” là tác phẩm nổi bật nhất. Truyện viết về những ngày tháng chiến đấu đầy khó khăn, gian khổ của nhân dân ta trên chiến trường miền Nam. Qua đó, đã cho người đọc thấy được vẻ đẹp tâm hồn của những người con Nam Bộ đó là tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước sâu sắc trong cuộc kháng chiến chống Mĩ vô cùng ác liệt dưới ngòi bút sắc sảo, tài hoa của Nguyễn Thi.

Ngay tên nhan đề của tác phẩm, “Những đứa con trong gia đình” nó đã mang một hàm ý sâu xa của tác giả. Truyện kể về những đứa con trong một gia đìnhngười dân Nam Bộ có truyền thống cách mạng đó là gia đình hai chị em Chiến và Việt. Gia đình ấy cũng chính là một biểu tượng, là một hình ảnh thu nhỏ của nhân dân miền Nam Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước.

Nguyễn Thi đã xây dựng lên một tình huống truyện vô cùng độc đáo, truyện được kể lại dựa theo dòng hồi ức của nhân vật Việt. Việt  là một anh giải phóng quân được sinh ra trong một gia đình có truyền thống cách mạng lâu đời, ông nội và cha mẹ anh đều giết dưới súng đạn của kẻ thù. Chính điều này đã thúc đẩy anh tham gia cách mạng, chiến đấu để trả nợ nước, trả thù nhà . Nhưng trong một trận chiến, Việt đã bị thương và bị lạc mất đồng đội, anh đã ngất đi tỉnh lại rất nhiều lần. Mỗi lần ngất đi tỉnh lại ấy, những ký niệm trong quá khứ thi nhau hiện lên trong tiềm thức của anh.

Ở lần tỉnh lại thứ 4, những kỷ niệm, những kí ức về mẹ hiện lên. Việt nhớ lại cảnh lúc hai chị em tranh nhau ghi tên đi tòng quân. Việt đòi đi nhưng chị Chiến lại không cho vì Việt chưa đủ tuổi. Cuối cùng nhờ sự giúp đỡ của chú Năm mà cả chị Chiến và Việt đều được đi tòng quân. Chị Chiến đã chu đáo thu xếp mọi công việc từ thằng Ú tem đến nhà cửa trước khi hai chị em lên đường. Trở về với thực tại, sau 3 ngày ra sức tìm kiếm, thì anh Tánh và đồng đội đã tìm được và đưa Việt về điều trị tại một bệnh viện dã chiến. Sức khỏe anh cũng dần hồi phục trở lại.

Ở mỗi một nhân vật mà tác giả nhắc tới, ở trong họ luôn có một điểm chung đó là có một tình yêu quê hương, đất nước. Trong đó, tình yêu gia đình được lấy làm nền tảng để cho gia đình Việt luôn tuôn chảy một tình yêu bất diệt với quê hương đất nước. Các thành viên trong gia đình họ đều rất gan góc, dũng cảm, có lòng căm thù giặc sâu sắc và họ cũng là người giàu tình nghĩa, luôn một lòng thủy chung son sắt với quê hương, với cách mạng. Mỗi một nhân vật đều được Nguyễn Thi miêu tả rất đặc sắc và hấp dẫn người đọc.

Trước hết là Việt, nhân vật trung tâm của câu chuyện được hiện lên thật một cách chân thực và sắc nét. Anh là đứa con tiêu biểu trong gia đình. Là một chiến sĩ giải phóng quân, một người lính cụ Hồ sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân có truyền thống cách mạng. Khi chứng kiến người thân mình lần lượt bị chết dưới tay giặc lòng căm thù của anh càng mãnh liệt hơn. Mất đi ông nội và ba mẹ, giờ đây gia đình anh chỉ còn lại chú Năm, chị Chiến, thằng út em vài người chị nuôi đi lấy chồng xa.

Việt đã hăng hái tình nguyện tham gia tòng quân giết giặc để trả thù cho người thân, trả thù cho đất nước, bảo vệ quê hương. Ở Việt ta luôn thấy được một “cậu Tư” rất gan dạ, cậu luôn muốn lập được nhiều chiến công như chị. Qua những ký ức trong dòng hồi ức của Việt khi ngất đi tỉnh lại, trong anh ta còn thấy được hình ảnh của một cậu bé mới lớn trẻ con, vô tư, nghịch ngợm, hiếu động. Anh hay tranh giành phần hơn với chị mình, rồi hành động “đá trái dừa rụng xuống mương” khi chị không đồng ý cho đi tòng quân, không sợ giặc, không sợ chết nhưng sợ “con ma cụt đầu” mà chị hay kể.

Đặc sắc nhất là đoạn hai chị em thu xếp chu đáo mọi thứ trước khi lên đường tòng quân. Việt vẫn vô tư “lăn kềnh ra ván cười khì khì” trong khi chị Chiến đang lo toan sắp xếp mọi thứ. Và hình ảnh hai chị em khiêng bàn thờ ba má sang gửi nhà chú Năm khiến cho người đọc vô cùng cảm động. Trong không khí thiêng liêng ấy dường như đã làm Việt trưởng thành, chững chạc hơn. Cái cách Việt thương chị Chiến cũng vô cùng đáng yêu “Giấu chị như giấu của riêng”…

Ta còn thấy được một hình ảnh Việt đầy gan dạ, quả cảm khi anh dùng thủ pháo tiêu diệt được một chiếc xe bọc thép của quân địch hay lúc anh bị thương nặng, bị lạc đồng đội nhưng anh vẫn không hề sợ mà tỏ ra rất bình tĩnh, luôn sẵn sàng trong tư thế chiến đấu “đạn đã lên nòng, ngón tay còn lại sẵn sàng nổ súng”. Trong anh mang đầy đủ những phẩm chất của một người lính cụ Hồ.

Ta có thể thấy rằng, Nguyễn Thi đã vô cùng thành công khi xây dựng hình tượng nhân vật Việt với những nét đáng yêu, dễ mến, vô tư đời thường của một cậu bé mới lớn và sự gan dạ quả cảm khi chiến đấu của một người lính thực thụ. Tiếp tục nhà văn lia ống kính để khắc họa lên hình tượng nhân vật Chiến – chị gái của Việt – một người con gái cũng đã phải trải qua một hoàn cảnh bi thương nên đã sớm trưởng thành, già dặn trước tuổi.

Qua ngòi bút miêu tả của tác giả ta thấy được ở chị ấy có những nét đẹp từ người mẹ. Đó là sự gan dạ, đảm đang, tháo vát và có lòng căm thù giặc sâu sắc. Chiến đi tòng quân ra chiến trường trong một tiểu bộ đội nữ địa phương. Chị đã chiến đấu vô cùng dũng cảm, không sợ chết chị coi cái chết cũng chỉ như “chết giấc” với câu nói như dao chém đá của mình “Nếu giặc còn thì tao mất” và chị đã trở thành tiểu đội trưởng quân địa phương. Ba mẹ mất, Chiến thay ba mẹ, chị vừa làm ba, vừa làm mẹ, vừa làm chị để nuôi nấng, chăm lo và lấp đầy khoảng trống cho các em.

Trước khi cùng Việt đi bộ đội, chị đã sắp xếp mọi việc trong nhà đâu vào đó khiến cho chú Năm cũng phải bất ngờ, ngạc nhiên mà thốt lên: “Khôn! Việc nhà nó thu được gọn thì việc nước nó mở được rộng, gọn bề gia thế, đặng bề nước non”. Câu nói ấy của chú Năm thể hiện sự yên tâm, sự vững tin của người đi trước đối với lớp người trẻ, thế hệ sau này.

Việc chị ngăn không cho Việt đi tòng quân là vì cô lo lắng cho đứa em của mình. Là một người đi trước, đã từng tham gia kháng chiến, chị là người hiểu rất rõ sự tàn khốc của chiến tranh nó ghê gớm, khủng khiếp đến nhường nào, chị sợ Việt bị thương. Điều đó đã nói lên được tình yêu ruột thịt máu mủ sâu sắc đến nhường nào. Nó là mấu chốt để gắn kết những thành viên trong gia đình lại gần nhau hơn.

Nguyễn Thi đã phác họa lên hình tượng chị Chiến thật đẹp, thật giản dị. Cô gái trẻ ấy mang đậm vẻ đẹp của người con gái Việt Nam “đảm việc nước, giỏi việc nhà”. Chính những sự hi sinh thầm lặng mà vô cùng lớn lao ấy của người phụ nữ đã góp phần to lớn vào thắng lợi của cả dân tộc.

Chú Năm – một người thân lớn tuổi duy nhất trong gia đình, thật là thiếu sót nếu như không có nhân vật này. Chú Năm là hiện thân của truyền thống, nếu gia đình Việt là một dòng sông truyền thống thì chú chinhs là khúc thượng nguồn của dòng sông ấy. Chú là người đã ghi lại tất cả những sự kiện lớn nhỏ diễn ra trong gia đình. Ở chú hiện lên một hình ảnh của người lao động chất phác, đôn hậu và giàu tình cảm. Chú là một người có tâm hồn nghệ sĩ, chú dùng những câu hát, câu hò để nói lên tâm tư của mình.

Chú Năm ghi chép lại một cách cẩn thận, tỉ mỉ và đầy đủ những tội ác mà bọn giặc đã gây ra cho dòng họ, cho gia đình mình và những chiến công lập được của các thành viên trong gia đình. Chú đã giao lại cuốn sổ cho hai chị em Chiến và Việt khi họ chuẩn bị lên đường tòng quân. Cuốn sổ đó tuy nhỏ nhưng lại vô cùng ý nghĩa. Nó như là cuốn băng ghi lại những chiến tích của gia đình và tội ác của quân giặc một cách chân thực và chi tiết nhất. Nó khơi gọi lên lòng căm thù giặc, món nợ lớn nhất phải trả trong lòng mỗi thành viên trong gia đình.

Cùng với chú Năm, má Việt cũng là làm lên khúc thượng nguồn của dòng sông. Là một người phụ nữ gan góc, quả cảm, hết mực thương yêu chồng con và có lòng căm thù giặc sâu sắc. Mỗi lần bị quân lính bắn dọa, mẹ không những không sợ mà “mắt má lại sắc ánh lên nhìn lại bọn lính, đôi mắt của người đã từng vượt sông vượt biển”. Má Việt đã ngã xuống nhưng hình ảnh người phụ nữ kiên cường, dũng cảm ấy luôn bất tử trong lòng các con.

“Những đứa con trong gia đình” được ra đời trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta, là một truyện ngắn vô cùng đặc sắc bởi giọng văn trần thuật, lối khắc họa miêu tả tâm lí nhân vật tài tình của Nguyễn Thi, nó đã dựng lên một gia đình có truyền thống yêu nước và lòng căm thù giặc với mối thù nợ nước nợ nhà. Tác phẩm như giúp người đọc thêm yêu thương quý trọng gia đình và trân trọng, biết ơn công lao to lớn của những người cách mạng.

 “Những đứa con trong gia đình” là một tác phẩm thể hiện rõ tài năng vượt bậc của Nguyễn Thi trên nhiều phương diện. Truyện không những đã phác họa thành công hình tượng của những người con có tình yêu gia đình, yêu quê hương đất nước mà nó còn thể hiện được tình yêu của chính tác giả gửi gắm vào những đứa con tinh thần của mình. Ông thật xứng đáng với tên gọi “ Nhà văn của người dân Nam Bộ”.

Soạn văn 12 những đứa con trong gia đình

(Bài văn mẫu phân tích tác phẩm số 3)

Nguyễn Thi là một cây bút văn xuôi tài năng hàng đầu trong nền văn học Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Ông được mọi người mệnh danh là “Nhà văn của người dân Nam Bộ”. Thật vậy, ông đã để lại một kho tàng những tác phẩm gắn liền với hình ảnh người dân Nam Bộ chất phác thật thà. Trong đó có tác phẩm “Những đứa con trong gia đình” (1978). Truyện kể về những ngày tháng chiến đấu đầy những gian khổ, khó khăn của nhân dân trên chiến trường miền Nam. Qua ngòi bút sắc sảo của Nguyễn Thi, người đọc thấy được những vẻ đẹp tâm hồn đang quý của người dân Nam Bộ nơi đây.

Nhan đề mà tác giả đặt cho tác phẩm mang một hàm ý sâu xa, “Những đứa con trong gia đình” nó như gợi ra sự nối tiếp của sự sống, sự kế thừa những tinh hoa mà thế hệ trước truyền lại cho thế hệ sau. Đó không chỉ là nối tiếp một huyết thống mà còn là nối tiếp cả một truyền thống. Qua đó, Nguyễn Thi cũng đề cao vai trò, ý nghĩa hai chữ “gia đình” đối với mỗi con người. Gia đình không chỉ là cái nôi nuôi dưỡng sự sống mỗi chúng ta mà nó còn là nơi khơi nguồn cho sức sống mãnh liệt về tình yêu Tổ Quốc, yêu gia đình. Ngoài ra, nhan đề còn gợi ra các hình tượng trung tâm của tác phẩm đó  là Chú Năm, Việt, chị Chiến…

Chú Năm được tác giả phác họa lên là người thân lớn tuổi duy nhất còn lại trong gia đình. Chú chính là chỗ dựa, là người đã cưu mang, chăm sóc và dạy dỗ thay ba má chị em Việt. Chú cũng là điểm tựa tinh thần, là động lực của hai chị em Việt – Chiến để hai chị em có thể tiếp tục sống và chiến đấu. Ở con người chú Năm toát lên lên tất cả những vẻ đẹp của một người thuần nông, mộc mạc, chất phác, nhân hậu, chú mang trong mình một vẻ đẹp rất riêng của người con Nam Bộ. Tính cách chú bộc trực, thẳng thắn và rất mạnh mẽ, điều đó được thể hiện qua cách dạy và những lời dặn dò hai chị em Việt – Chiến “thù cha mẹ chưa trả mà bảo về là chú chặt đầu”. Chú là người ham sông ham bến, thích đi nhiều nơi, viết lách cũng nhiều và có một tâm hồn nghệ sĩ. Tất cả những điều đó thể hiện chú Năm là một người đúng chất con người của đất đai sông nước, kênh rạch, mang đậm hơi thở Nam Bộ. Đặc biệt trong chú Năm còn có một tình yêu nước sâu năng và lòng căm thù giặc sâu sắc. Chú là một người rất có ý thức chăm chỉ giữ gìn và bảo vệ những nét truyền thống của gia đình.Chú đã tỉ mỉ ghi lại tất cả các sự kiện, sự việc lớn nhỏ của gia đình, không sót một cái nào. Cuốn sổ mà chú được lưu giữ ví như cuốn biên niên sử vậy. Chú là người sống luôn luôn hướng về truyền thống, hướng về Tổ quốc. Nếu gia đình chú là một dòng sông thì chú Năm chính là khúc thượng nguồn của dòng sông ấy.

Má Việt hiện lên là một người phụ nữ gan góc, vô cùng mạnh mẽ và hết mực yêu thương gia đình, con cái. Cuộc đời của má đã chồng chất những đau thương, mất mát gắn liền với mỹ ngụy. Tuy nhiên với bản lĩnh và nghị lực của mình, người mẹ ấy đã nén lại những đau thương để nuôi các con và duy trì sự sống. Những đau thương ấy, má đã nuốt vào trong để âm thầm lặng lẽ chịu đựng.  Má chính là biểu tượng cho người phụ nữ Nam Bộ, kiên cường, bất khuất, đảm đang và giàu đức hi sinh.

Dưới ngòi bút khắc họa nhân vật tài tình của nhà văn Nguyễn Thi, chị Chiến hiện lên với một ngoại hình, dáng dấp rất giống má. Dáng người chị khẻ khoắn, chắc nịch “hai bắp tay tròn vo sạm đỏ màu cháy nắng, rồi dùng cả thân người to và chắc nịch”.  Chị Chiến còn được thừa hưởng cả những nét tính cách của mẹ về sự mạnh mẽ, gan dạ, kiên cường và đầy bản lĩnh. Là người chu đáo, thu vén, sắp xếp mọi việc trong gia đình. Bên cạnh đó chị còn có một lòng yêu nước nồng nàn và có ý thức phát huy truyền thống dân tộc. Tuy nhiên, ở cô gái mới có 19 tuổi ấy vẫn còn những nét ngây thơ, hồn nhiên của người con gái mới lớn.

Nhân vật Việt một cậu bé 18 tuổi, luôn tràn đầy tinh thần chiến đấu. Với ngòi bút đặc tả của nhà văn, Việt hiện lên cùng những nét riêng của cậu con trai mới lớn. Ngây thơ, hồn nhiên, hiếu động nhưng cũng là một cậu bé rất yêu thương chị gái. Bên cạnh đó Việt còn là một người lính cách mạng gan góc và dũng cảm. Và cũng giống như ba má, chị Chiến, trong Việt lúc nào cũng tràn ngập một tình yêu quê hương, đất nước, luôn sục sôi với ý chí quyết tâm đánh giặc trả thù cho ba má, cho dân tộc, kế thừa những truyền thống của cách mạng.

Bằng ngòi bút đậm chất sử thi và cảm hứng lãng mạn kết hợp với ngôn ngữ vừa tả thực, vừa lãng mạn, Nguyễn Thi đã xây dựng lên một gia đình Nam Bộ có sự nối tiếp, kế tục giữa các thế hệ. Sự gắn bó khăng khít sâu nặng giữa tình cảm gia đình với tình quê hương, đất nước, giữa truyền thống gia đình với truyền thống của dân tộc đã tạo lên sức mạnh tinh thần vô cùng to lớn cho con người Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.