Từ vựng tiếng Anh vô cùng phong phú với những cặp từ trái nghĩa dễ nhận biết. Tuy nhiên, vẫn có ngoại lệ, dưới đây là những cặp từ Tiếng Anh không phải trái nghĩa dù có chứa các tiền tố đối lập thường thấy.
Rất nhiều từ trái nghĩa Tiếng Anh đơn giản như vẻ bề ngoài của chúng: inside & outside, agree & unusual, v.v. Nhưng tiền tố không phải lúc nào cũng hoạt động như chúng ta mong đợi, các từ không phải lúc nào cũng giữ nguyên định nghĩa ban đầu và sự tương đồng về mặt hình thái không phải lúc nào cũng tương quan với những điểm tương đồng về mặt ngữ nghĩa rõ ràng. Tất cả những điều này muốn nói rằng tiếng Anh có rất nhiều cặp từ nghe như chúng phải là từ trái nghĩa—nhưng chắc chắn không phải vậy. Dưới đây là những cặp từ Tiếng Anh không trái nghĩa như vẻ bề ngoài của chúng.
Những cặp từ Tiếng Anh thường bị lầm tưởng là trái nghĩa
- Flammable & inflammable
- Progress & congress
- Increment & excrement
- Famous & infamous
- Terminate & exterminate
- Regardless & irregardless
- Thaw & unthaw
Flammable & inflammable
Sự tồn tại của flammable khiến chúng ta cho rằng in- của inflammable phải có nghĩa là “không”. Nhưng in- cũng có thể có nghĩa là “in, into, to, toward, on, upon”, và nó phục vụ mục đích đó trong inflammable. Nếu một thứ gì đó dễ cháy, nó có khả năng có ngọn lửa trong hoặc trên nó—bạn có thể làm bùng cháy nó. Nói cách khác, inflammable không phải là “in + flammable”. Nó là “inflame + able”.
Progress & congress
Vì pro và con có nghĩa là “ủng hộ” và “chống lại”, nên sẽ hợp lý khi progress và congress bao gồm việc ủng hộ & phản đối bất kỳ gress nào. Nhưng gress không có nghĩa gì khi đứng riêng lẻ (mặc dù về mặt kỹ thuật, đây là cách viết biến thể của cả grass và grease). Quan trọng hơn, con của pros và cons được rút gọn từ contra, tiếng Latin có nghĩa là “chống lại”. Con- là tiền tố có nghĩa là “với” hoặc “cùng nhau”—về cơ bản, đây là phiên bản tiếng Latin của co- trong tiếng Anh (con cũng có nghĩa đen là “với” trong tiếng Tây Ban Nha và tiếng Ý). Progress và congress bắt nguồn từ progressus và congressus, danh từ tiếng Latin đều bắt nguồn từ động từ gradi, có nghĩa là “đi bộ hoặc bước”. Vì vậy, progress là bước về phía trước, và congress là bước đi cùng nhau.
Increment & excrement
“Increment” có vẻ giống như những gì bạn gọi là phân chưa rời khỏi cơ thể. Từ nguyên Latin của các từ này cũng tương tự—incrementum và excrementum—nhưng chúng bắt nguồn từ các động từ khác nhau. Incrementum bắt nguồn từ increscere, có nghĩa là “phát triển trong hoặc trên” (giống như increase) và excrementum bắt nguồn từ excernere, “rây ra hoặc thải ra” (giống như excrete).
Famous & infamous
Infamous không có nghĩa là “không nổi tiếng”. Nó có nghĩa là “tai tiếng” (tức là “nổi tiếng vì những điều tệ hại”) giống như tổ tiên tiếng Latin của nó là infamis. Bạn có thể lập luận rằng infamous là từ trái nghĩa của famous theo nghĩa “được tôn vinh, nổi tiếng” (trái ngược với nghĩa chỉ là “được biết đến rộng rãi”). Tuy nhiên, thật trớ trêu, famous cũng từng có nghĩa là “infamous”—đôi khi các thuật ngữ này thậm chí còn được dùng cùng nhau để nhấn mạnh. Ví dụ, nhà địa lý Robert Morden đã gọi Thomas Stucley là “that famous infamous English rebel” – “kẻ nổi loạn khét tiếng người Anh” trong một cuốn sách thế kỷ 17.
Terminate & exterminate
Động từ tiếng Latin terminare có nghĩa là “đánh dấu sự kết thúc hoặc ranh giới”, và exterminare ám chỉ việc đẩy ai đó hoặc thứ gì đó ra khỏi ranh giới đó. Các định nghĩa của terminating và exterminate đã phát triển vượt ra ngoài ranh giới, nhưng các liên kết với tổ tiên tiếng Latin của chúng vẫn tồn tại: Termination thường đánh dấu sự kết thúc—ví dụ như một hợp đồng—và extermination vẫn liên quan đến việc loại bỏ một thứ gì đó (mặc dù hiện nay thường được thực hiện bằng sự hủy diệt thay vì trục xuất).
Regardless & irregardless
Irregardless, chỉ có nghĩa là “bất kể“, có thể là từ trái nghĩa sai lầm khét tiếng nhất của tiếng Anh. Nhưng nó không phải là mới: Mọi người đã sử dụng thuật ngữ này ít nhất là từ cuối thế kỷ 18 và Merriam-Webster đã thêm nó vào từ điển gần một thế kỷ trước. Từ điển tiếng Anh Oxford cho rằng nó “có lẽ là sự pha trộn của irrespective và regardless”, nhưng Merriam-Webster có một lý thuyết khác—rằng ir- đang hoạt động như một từ tăng cường để thực sự làm nổi bật sự vắng mặt của regard.
Thaw & unthaw
Sử dụng tiền tố tăng ý nghĩa từ là một xu hướng ngôn ngữ khá phổ biến, đặc biệt là đối với những từ biểu thị sự thiếu hụt hoặc hủy bỏ. Unthaw, có nghĩa là “tan băng”, là một ví dụ điển hình. Thaw có nghĩa là “giải đông”, nhưng không có gì trong chính từ này gợi ý rằng một hành động—đóng băng—đang bị đảo ngược. Vì vậy, đôi khi mọi người (mặc dù vô tình) thêm un- để tăng cường cảm giác phủ định. Tương tự như vậy, gọt vỏ cam bao gồm việc loại bỏ vỏ—nhưng động từ peel không có tác dụng nhiều trong việc truyền đạt sự loại bỏ, vì vậy unpeel đã xuất hiện như một phương án thay thế. Nó chỉ có nghĩa là “bóc vỏ”.
