Khi các thiết bị công nghệ dần thống nhất chuẩn USB-C, người dùng tưởng rằng chuyện chọn cáp sạc sẽ trở nên đơn giản hơn. Nhưng thực tế lại phức tạp hơn rất nhiều và đặc biệt là khi một bên là sợi cáp USB-C giá chỉ vài chục hoặc vài trăm nghìn, còn bên kia là cáp Thunderbolt 4 chính hãng của Apple có giá lên tới 129 USD (tương đương gần 3,4 triệu đồng). Liệu mức chênh lệch này có thật sự đáng giá ?
Nhiều loại cáp USB-C được chụp X-quang. Phiên bản của Apple là loại tinh vi nhất nhưng cũng có giá cao gấp hàng chục lần so với các loại cáp rẻ tiền và đơn giản hơn.
Vào cuối năm 2022, Liên minh châu Âu (EU) đã ban hành quy định buộc mọi điện thoại thông minh và thiết bị điện tử bán ra trong khối phải sử dụng cổng sạc USB-C trước cuối năm 2024. Quyết định này buộc Apple – vốn trung thành với chuẩn Lightning suốt một thập kỷ phải “xuống nước”, đưa USB-C lên dòng iPhone 15.
Tuy nhiên, như thường lệ, Apple không hề khiến khách hàng càm thấy “dễ thở” về giá. Cáp USB-C Thunderbolt 4 “chính chủ” của họ có giá bán tới 129 USD, cao hơn nhiều lần so với những sợi cáp USB-C phổ thông đang bán tràn lan trên thị trường.
Và theo đó, câu hỏi đặt ra là: điều gì khiến Apple có thể tự tin bán một sợi cáp với mức giá “xa xỉ” như vậy? Phải chăng đó chỉ là thương hiệu, hay bên trong sợi cáp ấy thực sự ẩn chứa công nghệ đáng giá?
Để tìm câu trả lời, công ty nghiên cứu công nghệ Lumafield đã thực hiện một thí nghiệm thú vị: họ dùng máy quét CT tia X để “soi” bên trong hàng loạt sợi cáp USB-C khác nhau, từ loại rẻ tiền chỉ 5 USD cho đến cáp Thunderbolt 4 cao cấp của Apple. Kết quả cho thấy sự khác biệt không chỉ nằm ở logo, mà còn nằm ở cấu trúc kỹ thuật tinh vi đến mức khó tin.
Ở đầu phổ giá rẻ, nhóm nghiên cứu chọn sợi cáp USB-C giá 5,59 USD của thương hiệu NiceTQ. Theo quảng cáo, cáp này hỗ trợ sạc 60 W và truyền dữ liệu tốc độ 10 Gbps, đây là những con số nghe khá ấn tượng.
Nhưng khi Lumafield quét X-quang để quan sát phần ruột bên trong, mọi thứ lại khác xa thực tế. Toàn bộ cấu trúc bên trong cực kỳ thô sơ: không có bảng mạch (PCB), không có lớp chống nhiễu, không có lõi đồng được bọc kỹ. Các sợi dây chỉ được hàn thẳng vào đầu nối nhựa, một kiểu thiết kế đơn giản đến mức “liều lĩnh”.
Trong số tám chân kết nối tiêu chuẩn của USB-C, chỉ có bốn chân thực sự hoạt động. Điều này khiến tốc độ truyền dữ liệu thực tế chỉ đạt khoảng 480 Mbps, tương đương chuẩn USB 2.0 ra đời từ hai thập kỷ trước. Và khi một trong những chân hàn bị lỏng hoặc gãy, toàn bộ sợi cáp sẽ “ra đi” ngay lập tức.
Với mức giá rẻ như vậy, bạn vẫn có thể dùng nó để sạc điện thoại hoặc truyền tệp nhỏ, nhưng đừng kỳ vọng vào độ bền hay hiệu suất cao. Cáp này đơn giản là được làm ra để “vừa đủ dùng”, không hơn.
Dây kết nối trực tiếp với các chân cắm mà không cần PCBA trong cáp NiceTQ.
Ngược lại, khi chuyển sang sợi cáp Thunderbolt 4 của Apple, bức ảnh quét X-quang cho thấy một thế giới hoàn toàn khác. Ẩn bên trong lớp vỏ cao su trắng tinh giản là một hệ thống cấu trúc phức tạp gồm hàng chục dây dẫn được sắp xếp tinh vi, nhiều lớp che chắn chống nhiễu điện từ, và một bảng mạch mini ở mỗi đầu cáp. Đây chính là “bộ não” điều khiển việc truyền dữ liệu và năng lượng, đảm bảo tương thích hoàn hảo giữa hàng loạt thiết bị khác nhau.
Nhờ vậy, cáp Thunderbolt 4 của Apple đạt tốc độ truyền dữ liệu lên tới 40 Gbps, gấp gần 100 lần so với loại cáp rẻ tiền. Nó còn có thể truyền điện công suất 100 W, đủ để sạc nhanh cho cả MacBook Pro, đồng thời hỗ trợ kết nối nối tiếp tối đa sáu thiết bị Thunderbolt 3 hoặc 4.
Thunderbolt USB-C được trang bị nhiều linh kiện điện tử tinh vi.
Điều ấn tượng hơn cả là khả năng kiểm soát tín hiệu cực kỳ ổn định: ngay cả khi truyền video 8K hoặc tệp dữ liệu nặng hàng trăm GB, độ trễ vẫn gần như bằng không.
Sợi cáp này không chỉ đơn thuần là dây điện, mà là một thiết bị điện tử thu nhỏ với chip điều khiển, mạch khuếch đại tín hiệu, và nhiều lớp bảo vệ giúp chống nhiễu, chống cháy và tăng tuổi thọ. Đó là lý do vì sao cáp của Apple dày hơn, nặng hơn, và tất nhiên là… đắt hơn rất nhiều.
Cận cảnh PCBA 9 lớp của USB-C Thunderbolt.
Dù vậy, có một sự thật cần thừa nhận: không phải ai cũng cần đến một sợi cáp “xịn” như vậy. Nếu bạn chỉ sạc điện thoại, máy tính bảng hoặc truyền ảnh, video thông thường, cáp USB-C tầm 10-15 USD là quá đủ. Nhưng nếu bạn làm việc trong môi trường chuyên nghiệp với nhu cầu truyền dữ liệu tốc độ cao giữa các máy chủ, xử lý video 4K/8K, hay sử dụng các thiết bị ngoại vi Thunderbolt thì khoản đầu tư cho cáp cao cấp của Apple hoặc các thương hiệu tương đương là hoàn toàn hợp lý.
Lớp bảo vệ xung quanh dây bên trong cáp Thunderbolt.
Cuối cùng, sự khác biệt giữa sợi cáp USB-C 5 USD và 129 USD không chỉ nằm ở vật liệu hay thương hiệu, mà nằm ở triết lý thiết kế: một bên “đủ dùng”, một bên “vượt chuẩn”. Và có lẽ, điều đáng ngạc nhiên hơn cả là việc hai sợi dây nhìn ngoài giống hệt nhau nhưng một sợi chỉ là cáp sạc bình thường, còn sợi kia là một kỳ quan kỹ thuật được thu nhỏ trong lòng bàn tay.
