Sự cố xảy ra ngày 15/6 trong khuôn khổ triển lãm hàng không Aire 25 tại Tây Ban Nha. Khi đó, Không quân Tây Ban Nha điều một chiếc Eurofighter Typhoon (dòng chiến đấu cơ hiện đại bậc nhất châu Âu) tham gia phần trình diễn trên không.
Buổi biểu diễn được tổ chức công khai, thu hút hàng nghìn khán giả và được nhiều kênh truyền thông phát sóng trực tiếp. Tuy nhiên, chỉ vài phút sau khi cất cánh, chiếc máy bay đột ngột chao đảo, rời khỏi khu vực biểu diễn trong sự ngỡ ngàng của đám đông.
Một sự cố gần đây liên quan đến chiếc Eurofighter Typhoon trị giá 85 triệu đô la đã bị hư hỏng nặng sau khi một con mòng biển đâm xuyên qua kính chắn gió buồng lái trong một buổi trình diễn hàng không ở Tây Ban Nha, theo New York Post đưa tin.
Nhiếp ảnh gia hàng không Javier Alonso de Medina Salguero, người có mặt tại hiện trường, đã vô tình ghi lại toàn bộ khoảnh khắc này. Trong loạt ảnh được đăng trên tài khoản Instagram cá nhân, người ta thấy rõ một con mòng biển lưng đen nhỏ đang lao vào quỹ đạo bay của chiếc Typhoon.
Khoảnh khắc tiếp theo, con chim va mạnh vào buồng lái, vỡ tan và để lại vệt máu cùng lông vũ dính đầy trên thân máy bay. Tấm kính vòm bảo vệ buồng lái cũng bị nứt toác, buộc phi công phải lập tức hủy màn trình diễn và bay khẩn cấp về căn cứ San Javier để hạ cánh an toàn. Rất may, phi công không bị thương, nhưng mức độ thiệt hại của chiếc chiến đấu cơ hiện vẫn chưa được công bố.
Sự việc nhanh chóng trở thành đề tài nóng trên mạng xã hội, không chỉ bởi thiệt hại lớn mà còn vì tính trớ trêu: một chiếc chiến đấu cơ tối tân, biểu tượng của sức mạnh công nghệ lại bị khuất phục bởi một sinh vật nhỏ bé nặng chưa tới 1 kg.
Va chạm giữa chim và máy bay, hay còn gọi là “bird strike”, là hiện tượng không hiếm gặp trong hàng không. Phần lớn xảy ra khi máy bay đang cất cánh hoặc hạ cánh, thời điểm có độ cao thấp và tầm quan sát hạn chế. Theo Cục Hàng không Vương quốc Anh, chỉ riêng năm 2022, có tới 1.395 vụ va chạm giữa chim và máy bay được ghi nhận.
Dù đa số không gây nguy hiểm nghiêm trọng, song mỗi vụ việc đều buộc máy bay phải hạ cánh khẩn cấp để kiểm tra, gây tốn kém thời gian và chi phí cho ngành hàng không.
Sự việc đã được chụp ảnh, và mặc dù phi công đã hạ cánh an toàn, nhưng thiệt hại không được công bố rộng rãi cho đến sau buổi trình diễn.
Những vụ va chạm kiểu này có thể dẫn tới hậu quả khôn lường nếu chim bay vào động cơ. Từ năm 1988 đến nay, đã có gần 300 trường hợp tử vong trên toàn cầu liên quan đến va chạm với chim. Một trong những sự cố nổi tiếng nhất là chuyến bay 1549 của American Airlines năm 2009.
Sau khi bị đàn ngỗng đâm vào cả hai động cơ, cơ trưởng Chesley “Sully” Sullenberger buộc phải hạ cánh khẩn cấp xuống sông Hudson, New York. Toàn bộ 155 hành khách đều sống sót, một kỳ tích được gọi là “Phép màu trên sông Hudson” và sau này được dựng thành phim “Sully” do Tom Hanks thủ vai.
Thực tế, mối “xung đột” giữa máy bay và chim đã xuất hiện từ rất sớm. Phi công đầu tiên ghi nhận va chạm với chim chính là Orville Wright, một trong hai anh em nhà Wright, người sáng chế ra máy bay vào năm 1908. Bốn năm sau, năm 1912, Carl Rogers trở thành phi công đầu tiên thiệt mạng sau khi máy bay của ông đâm phải một đàn mòng biển trong lúc bay biểu diễn ở California.
Theo thống kê trong 20 năm qua, có hơn 112.000 vụ va chạm với chim được báo cáo trên toàn thế giới, nhưng các chuyên gia ước tính con số thực tế có thể cao gấp năm lần do nhiều trường hợp không được ghi nhận chính thức. Thiệt hại kinh tế do những vụ việc này gây ra cho ngành hàng không toàn cầu lên tới hơn 330 triệu USD mỗi năm, chưa kể hàng trăm nghìn giờ bay bị hủy hoặc hoãn.
Nguyên nhân khiến hiện tượng này vẫn tồn tại là do đặc tính di cư và số lượng ngày càng tăng của nhiều loài chim. Trong mùa di cư, hàng triệu cá thể bay qua các tuyến đường hàng không, khiến nguy cơ va chạm cao hơn nhiều lần. Dù các công nghệ radar hiện đại có thể phát hiện vật thể nhỏ, tốc độ bay quá nhanh và thời gian phản ứng hạn chế khiến việc tránh va chạm gần như bất khả thi.
Các giải pháp phòng tránh hiện nay chủ yếu tập trung vào việc xua đuổi chim khỏi khu vực sân bay, nơi xảy ra phần lớn các vụ việc. Các biện pháp phổ biến gồm sử dụng pháo âm thanh, còi siêu âm, đèn phản quang hoặc lưới chắn chim.
Ngoài ra, nhiều sân bay cũng tiến hành “quản lý môi trường” bằng cách loại bỏ ao hồ, cây cối và thảm cỏ, những khu vực thu hút chim tụ tập. Tuy nhiên, đây vẫn chỉ là những biện pháp tạm thời và mang tính phòng ngừa, không thể bảo đảm tuyệt đối.
Sự cố với chiếc Eurofighter Typhoon một lần nữa cho thấy, dù công nghệ hàng không đã phát triển vượt bậc, con người vẫn chưa thể hoàn toàn kiểm soát được thiên nhiên. Một sinh vật nhỏ bé như con mòng biển có thể không đe dọa nổi con người, nhưng lại đủ sức khiến cỗ máy trị giá hàng chục triệu đô la phải dừng hoạt động.
Vụ việc cũng gợi ra nhiều suy ngẫm về mối quan hệ giữa tự nhiên và công nghệ, rằng trong cuộc đua chinh phục bầu trời, đôi khi chính những yếu tố giản đơn nhất lại khiến chúng ta phải dừng lại để suy nghĩ về giới hạn của mình.
