Không ai ngờ rằng, trò chơi có lối chơi đơn giản (một anh chàng thợ sửa ống nước trèo lên các tầng giàn giáo để cứu người yêu khỏi tay con khỉ khổng lồ) lại là bước ngoặt thay đổi hoàn toàn lịch sử của Nintendo, đồng thời khai sinh ra một trong những biểu tượng vĩ đại nhất của văn hóa đại chúng hiện đại: Mario .
Ở thời điểm đầu những năm 1980, Nintendo vẫn là một công ty game khá lặng lẽ, chủ yếu sản xuất các máy chơi game cầm tay và trò chơi điện tử đơn giản tại Nhật Bản. Công ty này đã có những thành công nhất định với các thiết bị như Game & Watch, nhưng khi quyết định thâm nhập vào thị trường arcade đang bùng nổ tại Mỹ, họ lại vấp phải một thất bại cay đắng với tựa game “Radar Scope”. Hàng nghìn máy arcade bị ế ẩm nằm phủ bụi trong kho – và điều này đặt ra một yêu cầu cấp thiết: cần một trò chơi mới để cứu công ty .
Giải pháp đến từ một nhà thiết kế trẻ tuổi vừa mới gia nhập Nintendo không lâu trước đó – Shigeru Miyamoto .
Với niềm đam mê truyện tranh, phim hoạt hình và tư duy thiết kế sáng tạo, Miyamoto đề xuất một ý tưởng trò chơi hoàn toàn khác biệt: thay vì bắn súng hay đua xe như các game arcade phổ biến thời bấy giờ, trò chơi mới sẽ kể một câu chuyện hành động hài hước , trong đó người chơi phải điều khiển nhân vật chính nhảy qua các chướng ngại vật để cứu công chúa khỏi tay một con khỉ khổng lồ.
Trò chơi ban đầu được đặt tên là “Donkey Kong”, với “Donkey” mang nghĩa là “bướng bỉnh” và “Kong” ám chỉ một sinh vật khổng lồ như King Kong. Nhân vật chính, một chàng trai nhỏ bé có bộ ria mép, mặc áo xanh đỏ và đội mũ lưỡi trai, được gọi là Jumpman . Về sau, nhân vật này được đặt tên là “Mario”, theo tên người chủ tòa nhà nơi đặt văn phòng Nintendo of America – Mario Segale.
Donkey Kong được lắp đặt thử nghiệm tại vài địa điểm ở Mỹ vào tháng 7/1981 và nhanh chóng tạo ra hiện tượng cuồng nhiệt . Người chơi xếp hàng dài để thử vượt qua từng màn chơi đầy thử thách, nơi những chiếc thùng gỗ được ném liên tục từ tay Donkey Kong trở thành “kẻ thù” đầu tiên trong hành trình chinh phục của Mario. Với lối chơi “đi lên”, một hướng thiết kế ít thấy vào thời điểm đó, Donkey Kong đã mang đến trải nghiệm vừa mới lạ vừa cuốn hút.
Chỉ trong vòng một năm, Donkey Kong đã bán được hơn 60.000 máy arcade , trở thành một trong những trò chơi ăn khách nhất thế giới. Nintendo, từ một công ty nhỏ của Nhật Bản, đột nhiên trở thành cái tên nổi bật trong ngành công nghiệp trò chơi toàn cầu .
Lợi nhuận từ Donkey Kong đã giúp Nintendo mở rộng nhanh chóng tại Mỹ và các thị trường quốc tế, tạo tiền đề để họ phát triển những hệ máy huyền thoại như NES, SNES và Game Boy trong thập niên sau đó.
Tuy nhiên, điều đáng nói hơn cả là cách Donkey Kong khai sinh ra một biểu tượng văn hóa toàn cầu – Mario . Nhân vật Jumpman lúc đầu chỉ là một avatar không tên, nhưng nhờ sự thành công vượt mong đợi, Nintendo đã quyết định xây dựng riêng một thương hiệu cho anh thợ sửa ống nước vui tính này.
Từ Donkey Kong, Mario bước ra với hàng loạt trò chơi riêng như “Mario Bros.” (1983), “Super Mario Bros.” (1985) và về sau trở thành thương hiệu trò chơi điện tử bán chạy nhất mọi thời đại.
Không chỉ là gương mặt đại diện cho Nintendo, Mario còn là biểu tượng của cả ngành công nghiệp game Nhật Bản , thậm chí được ví như “Mickey Mouse của thế giới trò chơi điện tử”. Từ một nhân vật 2D nhảy qua thùng gỗ, Mario đã trở thành hình mẫu trong hàng trăm tựa game đa thể loại – từ đi cảnh, đua xe, thể thao, nhập vai, cho đến phiêu lưu 3D và thực tế ảo.
Tác động của Donkey Kong không dừng lại ở cấp độ thương mại hay biểu tượng. Về mặt kỹ thuật, đây là một trong những trò chơi đầu tiên kể một câu chuyện có nhân vật, tình huống và mục tiêu cụ thể , mở đường cho sự phát triển của dòng game “platformer” – một thể loại chiếm lĩnh thị trường game trong suốt hai thập niên sau đó.
Đồng thời, việc sử dụng các phân đoạn hoạt cảnh (cutscene), âm nhạc nhận diện nhân vật, và thiết kế màn chơi có tính “tăng dần thử thách” đều trở thành tiêu chuẩn của ngành game hiện đại.
Sau thành công của Donkey Kong, Nintendo tiếp tục khai thác vũ trụ nhân vật bằng cách phát triển nhiều phần tiếp theo và spin-off. Donkey Kong – từ kẻ phản diện ban đầu – sau này cũng được “cải tạo” để trở thành một anh hùng trong loạt game riêng của mình, bắt đầu từ “Donkey Kong Country” năm 1994.
Sự phát triển song song giữa Mario và Donkey Kong không chỉ giúp mở rộng vũ trụ Nintendo, mà còn cho thấy cách một trò chơi đơn giản có thể mở ra cả một đế chế giải trí hàng chục năm sau đó .
Ngày nay, sau hơn 40 năm kể từ lần đầu phát hành, Donkey Kong vẫn giữ nguyên giá trị lịch sử và văn hóa của nó. Trò chơi này thường xuyên xuất hiện trong các danh sách “game vĩ đại nhất mọi thời đại”, được đưa vào Bảo tàng Lịch sử Quốc gia Hoa Kỳ, và được nhiều nhà phát triển game hiện đại coi là nguồn cảm hứng thiết kế ban đầu.
Và vào mỗi lần bạn nhìn thấy Mario – trong một chiếc game mới, một bộ phim hoạt hình, hay thậm chí là một biểu tượng tại Thế vận hội – hãy nhớ rằng tất cả bắt đầu vào một ngày hè năm 1981 , khi chàng Jumpman nhỏ bé nhảy qua một thùng gỗ để cứu người yêu khỏi tay Donkey Kong. Không ai nghĩ rằng cú nhảy ấy sẽ thay đổi cả ngành công nghiệp trò chơi điện tử mãi mãi.
