Trong lịch sử nhân loại, những bức tường vĩ đại luôn là minh chứng cho sức mạnh và tham vọng của các nền văn minh. Từ Bức tường Hadrian của người La Mã chắn ngang nước Anh đến Vạn Lý Trường Thành trường tồn của Trung Quốc, chúng đều phục vụ mục đích bảo vệ lãnh thổ. Và nay, “câu lạc bộ” những bức tường huyền thoại này có thể sẽ phải điền thêm tên một thành viên mới đến từ vùng Siberia lạnh giá.
Giữa vùng núi Altai hùng vĩ, các nhà khảo cổ học Nga vừa hé lộ những dấu tích của một hệ thống phòng thủ cổ đại có quy mô sánh ngang với các kỳ quan thế giới.
Quy mô gây choáng ngợp của “gã khổng lồ” ngủ quên
Giáo sư Andrey Borodovsky, nhà khảo cổ học đang làm việc tại dãy núi Altai (Đông Nga), đã công bố những phát hiện chấn động về một hệ thống thành lũy cổ đại. Theo đó, công trình này sở hữu kích thước đáng kinh ngạc với chiều cao lên tới tám mét và chiều rộng mười mét.
Mặc dù ngày nay, hệ thống tường thành này hầu như không còn nhìn thấy bằng mắt thường do bị cỏ bao phủ và sự tàn phá của thời gian, nhưng các bằng chứng địa vật lý cho thấy nó từng là một hệ thống phức tạp.
Giáo sư Borodovsky mô tả: “Về phía đông của những bức tường này là một lối đi khá rộng, được giới hạn ở sườn núi bởi một loạt các bức tường khác, định hướng tây-đông băng qua thung lũng Katun”. Chỉ riêng trên một sườn đồi, ông đã tìm thấy tới chín bức tường liền kề kết nối với nhau.
Khác với mục đích phòng thủ quân sự thuần túy của người La Mã, Giáo sư Borodovsky nhận định kiến trúc này mang tính chất kiểm soát biên giới nhiều hơn. “Những bức tường này rõ ràng được tạo ra để ngăn chặn đám đông và buộc họ phải đi qua một lối đi hẹp theo hướng được chọn bởi những người tạo ra công trình”.
Các bức tường dường như đến và đi theo xu hướng của thời đại, nhưng mục đích của chúng thực sự không thay đổi nhiều qua các thế kỷ: ngăn người ngoài xâm nhập. Con người xây tường quanh lều, nhà thờ, thị trấn và thậm chí cả quốc gia của họ; một số người thậm chí còn muốn xây tường ngay trong thời điểm hiện tại để ngăn người nhập cư.
Công nghệ hiện đại giải mã bí ẩn lòng đất
Việc phát hiện ra công trình này là một nỗ lực lớn của khoa học hiện đại, bởi phần lớn di tích đã bị phá hủy nghiêm trọng qua các giai đoạn lịch sử: từ việc xây dựng đường cao tốc Chuya thời Sa hoàng, các trại lao động tù nhân thời Stalin, cho đến sự mở rộng của ngôi làng Souzga ngày nay.
Để “nhìn thấu” lớp đất đá và thảm thực vật che lấp, Giáo sư Borodovsky đã sử dụng kỹ thuật Chụp cắt lớp điện trở suất (ERT) và các phương pháp địa chấn. Bằng cách bơm dòng điện vào lòng đất và đo lường sự phản hồi, các nhà khoa học đã tách biệt được các cấu trúc nhân tạo khỏi đất đá tự nhiên, qua đó xác nhận sự tồn tại của hệ thống tường thành khổng lồ này.
Ngày nay, hệ thống tường này hầu như không còn nhìn thấy được, nhưng chắc hẳn nó từng rất uy nghi trong thời đại của mình.
Tranh cãi về chủ nhân thực sự
Một trong những bí ẩn lớn nhất bao trùm lấy “Vạn Lý Trường Thành của Siberia” chính là niên đại và tác giả của nó. Các hiện vật tìm thấy trên bề mặt có niên đại từ thời Trung cổ, nhưng Giáo sư Borodovsky kiên quyết cho rằng những người thời Trung cổ chỉ tận dụng lại nền móng cũ.
Ông lập luận: “Tôi vẫn tin rằng vào thời Trung cổ, không có một cộng đồng nào đủ lớn ở đây có thể đủ khả năng xây dựng một công trình ghê gớm như vậy”. Theo ông, công trình này nhiều khả năng được xây dựng vào thiên niên kỷ thứ nhất trước Công nguyên, tức thời đại Đồ Sắt hoặc Đồ Đồng. Đây là giai đoạn bùng nổ của các công trình phòng thủ quy mô lớn trên toàn cầu do sự gia tăng xung đột quân sự và sự hình thành các nhà nước sơ khai.
Sự tồn tại của các tàn tích khảo cổ trong khu vực đã được biết đến từ khá lâu. Tuy nhiên, phần lớn hệ thống tường đã bị phá hủy bởi việc xây dựng đường cao tốc Chuya vào thời Sa hoàng. Không rõ nền văn hóa nào đã tạo ra tuyến phòng thủ tráng lệ này.
Dấu ấn của một nền văn minh rực rỡ
Mặc dù chưa xác định danh tính cụ thể của những người thợ xây, khu vực Altai vốn nổi tiếng là cái nôi của các nền văn minh cổ đại, tiêu biểu là văn hóa Pazyryk (thế kỷ 6 đến thế kỷ 3 TCN).
Vùng đất này từng gây chấn động giới khảo cổ với việc phát hiện xác ướp “Công chúa băng” 2.500 năm tuổi được bảo quản nguyên vẹn trong lớp băng vĩnh cửu. Sự tinh xảo trong các hiện vật chôn cất cùng bà, từ những hình xăm nghệ thuật, trang sức vàng, đến cỗ xe ngựa cầu kỳ là minh chứng cho trình độ phát triển cao của cư dân nơi đây. Việc tồn tại một hệ thống tường thành quy mô lớn trong khu vực này hoàn toàn phù hợp với bức tranh về một trung tâm văn hóa và quyền lực cổ xưa tại Siberia.
Có rất nhiều điều về khảo cổ học ở dãy núi Altai, chỉ đang chờ được khám phá.
