Trong y văn thế giới, bệnh dại luôn được xem là “án tử” khi các triệu chứng lâm sàng đã xuất hiện. Mới đây, một trường hợp tử vong tại bang Michigan (Mỹ) đã gây chấn động giới y khoa không chỉ vì sự tàn khốc của căn bệnh mà còn bởi con đường lây truyền cực kỳ hiếm gặp: qua phẫu thuật ghép tạng.
Nạn nhân là một người đàn ông cư trú tại Michigan và vừa trải qua ca phẫu thuật ghép thận trái tại một bệnh viện ở bang Ohio với hy vọng tìm lại sự sống. Tuy nhiên, chỉ khoảng năm tuần sau ca phẫu thuật, niềm vui ngắn chẳng tày gang khi ông bắt đầu xuất hiện những dấu hiệu bất thường.
Ban đầu, bệnh nhân cảm thấy run rẩy, yếu ớt ở hai chân, tiểu tiện không tự chủ và rơi vào trạng thái lú lẫn. Tình hình chuyển biến xấu rất nhanh chỉ trong vòng một tuần sau đó. Ông phải nhập viện cấp cứu với cơn sốt cao, khó nuốt và đặc biệt là hội chứng sợ nước (hydrophobia) – dấu hiệu kinh điển của bệnh dại. Cuối cùng, bệnh nhân phải phụ thuộc hoàn toàn vào máy thở và tử vong chỉ sau một tuần điều trị tích cực.
Trong một trường hợp y tế kỳ lạ, một người đàn ông bị nhiễm bệnh dại từ một cơ quan cấy ghép có chứa virus dại do người hiến tạng bị chồn hôi cào trước khi chết (Ảnh: Mark Chivers).
Các bác sĩ điều trị đã vô cùng bối rối bởi bệnh nhân không hề có lịch sử tiếp xúc hay bị động vật cắn trong thời gian gần. Nghi ngờ về một nguồn lây nhiễm phi truyền thống, họ đã liên hệ với Sở Y tế Ohio và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC). Kết quả xét nghiệm các mẫu bệnh phẩm đã khẳng định nỗi sợ hãi lớn nhất: bệnh nhân dương tính với RNA virus dại.
Khi đã loại trừ khả năng lây nhiễm từ môi trường sống, các nhà điều tra lập tức hướng sự chú ý về quả thận được ghép và hành trình truy vết dẫn họ đến bang Idaho, nơi cư trú của người hiến tạng.
Tại đây, một câu chuyện bị bỏ quên đã được hé lộ: Vào cuối tháng 10 năm 2024, người hiến tạng này đã có cuộc chạm trán với một con chồn hôi tại khu nhà phụ của gia đình. Khi cố gắng bảo vệ một con mèo con, anh đã bị con chồn cào chảy máu ở ống chân. Do không bị cắn và cho rằng con chồn chỉ đang hung hăng săn mồi, người này đã chủ quan không đi tiêm phòng dại.
Năm tuần sau vết cào định mệnh, người hiến tạng bắt đầu có các triệu chứng thần kinh nghiêm trọng như ảo giác, khó nuốt, cứng cổ và sau đó tử vong trong tình trạng chết não. Điều đáng tiếc là vào thời điểm đó, các nhân viên y tế đã không biết về vết cào của chồn hôi nên đã chẩn đoán nhầm nguyên nhân tử vong là do các bệnh lý mãn tính. Sai sót trong chẩn đoán này đã vô tình đưa các cơ quan nội tạng nhiễm virus vào hệ thống hiến tạng quốc gia.
Để xác thực giả thuyết, CDC đã tiến hành xét nghiệm hồi cứu các mẫu bệnh phẩm của người hiến. Kết quả sinh thiết từ thận phải của người hiến dương tính với virus dại, củng cố kết luận rằng quả thận trái được ghép chính là “ngựa thành Troy” mang mầm bệnh chết người.
Báo cáo ca bệnh ghi nhận đây là trường hợp thứ tư mắc bệnh dại lây truyền qua ghép tạng tại Hoa Kỳ kể từ năm 1978. Dù các chuyên gia y tế khẳng định nguy cơ lây nhiễm qua con đường này là cực thấp nhờ các quy trình sàng lọc nghiêm ngặt, nhưng vụ việc này là một lời nhắc nhở đau xót về tính phức tạp của y khoa.
