Những ngày gần đây, người dân bang Colorado, Hoa Kỳ, xôn xao và hoảng hốt khi liên tục bắt gặp những chú thỏ với hình dáng kỳ dị, trông hệt như sinh vật trong các bộ phim kinh dị.
Những khối u đen, gồ ghề mọc ra từ đầu, mặt và cổ khiến chúng trông như “thỏ quỷ” hay “thỏ Frankenstein”. Tuy nhiên, trái với vẻ ngoài đáng sợ, câu chuyện đằng sau hiện tượng này lại không hề liên quan đến zombie hay quái vật, mà là một căn bệnh do virus gây ra, ẩn chứa một lịch sử khoa học vô cùng thú vị.
Hiện tượng này không phải là mới. Ngay từ những năm 1930, những người thợ săn ở tây bắc Iowa đã báo cáo rằng những con thỏ họ bắn có những phần lồi ra giống như sừng ở nhiều bộ phận trên cơ thể, bao gồm cả mặt và cổ.
Thủ phạm: Virus u nhú thỏ đuôi bông
Theo Cơ quan Quản lý Công viên và Động vật Hoang dã Colorado (CPW) , những chú thỏ này đã bị nhiễm một loại virus có tên là virus u nhú thỏ đuôi bông, hay còn gọi là virus u nhú Shope (SPV).
Loại virus này lây lan chủ yếu qua vết cắn của các loài côn trùng mang mầm bệnh như muỗi và ve. Khi thỏ bị nhiễm, virus sẽ gây ra sự phát triển của các nốt sần giống mụn cóc, thường có màu đen và mọc ở trên đầu, xung quanh mắt, miệng và cổ. Các nốt này có thể phát triển lớn dần, biến dạng và trông giống như những chiếc sừng kỳ dị.
Kara Van Hoose, phát ngôn viên của CPW, cho biết những báo cáo đầu tiên về hiện tượng này bắt đầu vào đầu tháng 8, khi một cư dân ở Fort Collins báo động. Bà chia sẻ: “Chúng tôi đã quá quen với việc nhìn thấy thỏ, nên họ cứ kiểu, ‘Ôi trời, cái gì trên mặt nó thế?'”. Susan Mansfield, một cư dân Fort Collins khác, cũng bày tỏ sự sợ hãi khi chứng kiến tận mắt con thỏ “Frankenstein” với những khối u đen bủa vây.
Nhà nghiên cứu Richard Shope sau đó đã nghiên cứu các khối u trên da thỏ và xác nhận chúng là do một tác nhân gây bệnh (một loại virus) gây ra. Ông cũng chỉ ra rằng virus này có thể lây truyền sang những con thỏ khác, một số trong đó cuối cùng sẽ phát triển thành u xơ tử cung.
Vô hại với con người và câu chuyện giải mã bí ẩn
May mắn thay, các nhà khoa học khẳng định rằng virus này chỉ lây lan giữa loài thỏ và hoàn toàn vô hại đối với con người hay các loài động vật khác. Đối với thỏ hoang dã, các khối u thường không gây ảnh hưởng đáng kể, trừ khi chúng mọc quá lớn và cản trở việc ăn uống. Hầu hết những con thỏ bị nhiễm bệnh đều có thể sống sót, và các khối u sẽ tự biến mất sau một thời gian.
Tuy nhiên, đối với thỏ nuôi, căn bệnh này có thể nghiêm trọng hơn. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo chủ nuôi nên giữ thú cưng trong nhà vào mùa hè và mùa thu, thời điểm mà côn trùng mang mầm bệnh sinh sôi mạnh nhất, để tránh tiếp xúc với thỏ hoang dã.
Ở thỏ bị nhiễm virus u nhú Shope, các tổn thương có thể biến mất sau vài tháng hoặc có thể phát triển thành ung thư biểu mô tế bào vảy và di căn đến các hạch bạch huyết ở nách. Nói một cách đơn giản, hầu hết các cá thể đều hồi phục trong vòng vài tháng sau khi phát bệnh, nhưng một số cá thể có thể bị nặng hơn.
Hiện tượng thỏ có sừng không phải là điều mới mẻ ở Hoa Kỳ. Trong văn hóa dân gian nước này, có một sinh vật hư cấu mang tên “jackalope” – một con thỏ có gạc hươu. Nhiều người tin rằng hình ảnh này bắt nguồn từ chính những con thỏ bị nhiễm virus u nhú Shope, khi các khối u trên đầu chúng bị nhầm lẫn với gạc.
Sự bí ẩn này đã được giải mã từ những năm 1930. Sau khi những người thợ săn ở Iowa phát hiện ra những con thỏ có khối u kỳ lạ, nhà nghiên cứu Richard Shope đã tiến hành phân tích và xác định chúng do một loại virus gây ra. Loại virus này sau đó được đặt tên là virus u nhú Shope (SPV), và nghiên cứu của ông đã mở ra một hướng đi hoàn toàn mới cho y học hiện đại.
Điều ít ai ngờ tới là chính nghiên cứu về “những con thỏ xấu xí” này lại đóng vai trò là nền tảng cho những khám phá vĩ đại trong cuộc chiến chống ung thư ở người. Công trình của Richard Shope đã truyền cảm hứng cho người đồng nghiệp của ông là Peyton Rous, người từng phát hiện ra một loại virus gây ung thư ở gà (virus Rous sarcoma – RSV) từ năm 1910 nhưng bị giới khoa học thời bấy giờ lãng quên.
Nhờ có những con thỏ bị nhiễm virus SPV, Rous đã quay lại với nghiên cứu của mình và chứng minh được rằng virus có thể biến các tế bào bình thường thành tế bào ung thư. Khám phá này đã làm chấn động giới khoa học, thay đổi hoàn toàn quan niệm về nguồn gốc của căn bệnh ung thư. Đến năm 1966, Peyton Rous đã được trao giải Nobel Y học cho công trình này, ở tuổi 89.
Về sau, các nhà khoa học đã tìm ra mối liên hệ giữa virus u nhú ở người (HPV) và bệnh ung thư cổ tử cung. Nền tảng lý thuyết cho việc phát triển vắc-xin HPV, một trong những thành tựu y học vĩ đại nhất, có thể truy ngược lại từ chính những công trình tiên phong của Shope và Rous.
Một con thỏ bị nhiễm virus u nhú ở thỏ đuôi bông.
Vì vậy, lần tới khi bạn nhìn thấy hình ảnh một chú thỏ “zombie” với chiếc sừng kỳ dị, hãy nhớ rằng đằng sau vẻ ngoài đáng sợ đó là một câu chuyện về sự kiên trì của các nhà khoa học, và một bài học vĩ đại về việc đôi khi, những khám phá quan trọng nhất lại đến từ những điều tưởng chừng như đáng sợ nhất trong thế giới tự nhiên.
